سابوتاژ ( خرابکاری ) و واندالیسم و جایگاه آنها در قوانین ایران

سابوتاژ ( Sabotage ) در زبان انگلیسی به معنای « خرابکاری ، تخریب یا ایراد ضربه و معیوب کردن عمدی یا تولید معیوب کالاهای جنگی یا مهم و یا صدمه زدن به امکانات و تاسیسات نظامی مربوط به جنگ و خراب کردن عمدی اموال و متعلقات کارفرما در خلال اغتشاشات و اختلافات کارگری و یا مختل کردن عمدی جهت ضربه زدن به کار فرما می باشد.

در زبان انگلیسی واژه سابوتاژ را عملیات تخریبی و خرابکاری تعریف کرده اند. در مقابل ایراد خسارت ( Damage ) به زیان، تاوان، خسارت، لطمه و غرامت، خسارت  وارد کردن، معیوب کردن و صدمه زدن معنا شده است. همچنین سابوتاژ در معانی ذیل نیز به کار رفته است.: بر هم زدن، صدمه زدن به اموال که مثلاً با نیت سوء آسیب رساندن به محل کسب یا نیروی نظامی کشور انجام می شود.

خرابکاری ، سابوتاژ و واندالیسم چیست ؟

نگاه قوانین ایران به سابوتاژ

در بررسی سابقه به کار بردن واژه سابوتاژ در قوانین ایران متوجه خواهیم شد که تنها مقرره ای که به صراحت از اصطلاح سابوتاژ در آن استفاده شده، قانون راجع به مجازات اخلالگران در صنایع نفت ایران، مصوب 16 مهر 1366 است. در ماده 3  این قانون آمده است.: « هرکس به منظور خرابکاری ( سابوتاژ ) عملی کند که بدون آنکه منتهی به انهدام یکی ازواحدهای مذکور در ماده 1 گردد و موجب تعطیل تمام یا قسمتی از آنها بشود به حبس مجرد از دوسال تا ده سال محکوم خواهد شد.»

البته به جرم سابوتاژ، مقررات و قوانین زیادی پرداخته اند که در تمامی آنها به جای « سابوتاژ » از « خرابکاری » یا واژگانی مشابه آن استفاده شده است. هرچند در متن این قوانین از واژه خرابکاری استفاده شده است. اما با توجه به مفهوم نصوص این قوانین، میتوان گفت که مقنن ایرانی سابوتاژ به معنای خاص خود را در نظر داشته است.

از جمله مقرره های قانونی که به نوعی در آنها سابوتاژ مد نظر بوده است می توان به موارد ذیل اشاره کرد.: قانون مجازات اخلال کنندگان در امنیت پرواز هواپیما و خرابکاری در وسایل و تاسیسات هواپیمایی مصوب 4 اسفند 1349. قانون اخلال گران در صنایع مصوب دوم اردیبهشت 1353. قانون مجازات اخلال کنندگان در تاسیسات آب، برق، گاز و مخابرات کشور مصوب 12 دی 1351. قانون کیفری بزه های مربوط به راه آهن مصوب 31 فروردین 1320. و مواد 675 و687 قانون مجازات اسلامی.

نکته ی مشترکی که در تمام موارد قانونی فوق  وجود دارد، این است که، می توان گفت در همه موارد قانونی مرتبط با سابوتاژ یا همان خرابکاری ، فعل مرتکب باید به گونه ای تخریب و آسیب رساندن و نابودی باشد. و البته عموماً قصد برهم زدن آسایش و امنیت عمومی نیز به عنوان رکن روانی این جرم لازم است.

واندالیسم ( vandalism )

خرابکاری ، سابوتاژ و واندالیسم چیست ؟

« واندالیسم » نیز از جمله اصطلاحاتی است که در زبان انگلیسی برای توصیف عملیات خرابکارانه به کار می رود و معنایی مشابه سابوتاژ دارد. واژه واندالیسم یعنی وحشی گری اقوام واندال که از ملل قدیمی ژرمن بوده و در ناحیه ای بین دو رود ادو و ویستول زندگی می کردند. و در قرون پنجم و ششم به سرزمین گل و اسپانیا و بعدها آفریقا حمله کرده و وحشی گری را به حد کمال رساندند. و از خصایص آنان مخالفت با هرگونه علم و پیشرفت صنعت بوده است.

معنای واندالیسم در زبان انگلیسی عبارت است از : تخریب عمدی و جاهلانه اموال، بخصوص آثار ادبی و هنری. هر نوع تخریب اموال، خرابکاری ، مخالفت و تحقیر هر چیز زیبا و ارجمند. اصطلاحاً واندالیسم معادل توحش و مخالفت تجری آمیز با علم و صنعت است. واندالیسم به معنای از بین بردن یا صدمه زدن احمقانه و همراه با سوءنیت به دارایی و اموال نیز آمده است.

تبیین اصطلاح خرابکاری و ارتباط آن با انواع تخریب اموال

در یک نگاه عمومی اصطلاح شناختی میتوان گفت، واژه خرابکاری اصلاحی است کلی که پیوند میان بزه های فردی، اجتماعی و امنیتی است. به دیگر سخن، خرابکاری در جایگاه فردی، بزه هایی مانند «تخریب» را در بر دارد. در جایگاه اجتماعی، بزه های ویرانگر دسته جمعی ( واندالیسم و یا سابوتاژ ) را شامل می شود. همچنین در جایگاه امنیتی و در صورت تجمیع سایر شرایط لازم، «تروریسم» را در بر می گیرد.

ممکن است به خواندن این مطالب نیز علاقه مند باشید