سال 1959، سالی که موسیقی جز برای همیشه تغییر کرد
در این مطلب قصد دارم چهار مورد از آلبوم های تاثیرگذار در موسیقی جز را برای شما معرفی کنم که به گفته ی منتقدین هنری، تحول عظیمی را در در سبک موسیقی جز JAZZ بوجود آوردند. جالب اینکه این چهار آلبوم موسیقی همگی در سال 1959 منتشر شده اند. تاثیرات موسیقی جز، به عنوان یک موسیقی مردمی از حوزه ی موسیقی و هنر هم گاهی فراتر رفته اند و در شکل گیری جامعه ی آمریکا تاثیر به سزایی داشته اند. یک فرضیه ی بسیار معروفی وجود دارد که میگوید اگر باراک اوباما به عنوان یک سیاه پوست، توانست رییس جمهور آمریکا بشود این موفقیت را مدیون موسیقی جز و هنرمندان این سبک از موسیقی بوده است.
بیشتر بخوانید: موسیقی متن سریال Money Heist: چرا بلاچاو را انتخاب کردند؟
بدون وقفه با من همراه باشید تا باهم به یک سفر هیجان انگیز و پر از زیبایی در د تاریخ موسیقی برویم و با آلبوم های تاثیرگذار در موسیقی جز آشنا شویم.
Kind of Blue-Miles Davis
امکان ندارد شما بخواهید از موسیقی جز صحبت کنید و اسمی از این اسطوره‌ی موسیقی نبرید! مایلز دیویس. او با همان صدای گرفته و حالت شوخ طبعش خاطره‌ی جالبی تعریف میکند از یک مهمانی در کاخ سفید. رییس جمهور وقت آمریکا رونالد ریگان، مایلز دیویس را به مهمانی شامی در کاخ سفید دعوت میکند. همسر رییس جمهور در این مهمانی از در دوستی و معاشرت کردن از مایلز میپرسد که شما چه دستاوردی داشته اید که به این مهمانی دعوت شده اید؟ مایلز هم در جواب با حالتی شوخ طبع میگوید که: ”من حداقل چهار، پنج بار کل موسیقی رو متحول کردم. شما چیکار کردین که امشب اینجایین؟”
و این کاملا حقیقت دارد. مایلز دیویس با هر آلبومی که منتشر کرده باعث بوجود اومدن سبک ها و ژانرهای جدیدی در موسیقی جز شده است، از جمله همین آلبوم Kind of blue :
این آلبوم پرفروش ترین آلبوم موسیقی جز در طول تاریخ صنعت موسیقی میباشد. تمام قطعات این آلبوم در یک جلسه ی هفت ساعته در استودیو ضبط شده است و بسیاری از قسمت های این آلبوم کاملا بداهه نوازی هستند.
بیشتر بخوانید: آلبوم جدید نیلز فرام Empty را گوش کنید!!! لالایی هایی برای قرنطینه!
هربی هنکوک نوازنده ی چیزه دست پیانو درباره ی این آلبوم می گوید که این آلبوم درواقع کل مفهوم خلق کردن و آهنگسازی در موسیقی جز را متحول کرده و تاثیر زیادی بر این سبک موسیقی گذاشت.
این آلبوم موسیقی جزِمٌدال modal Jazz را به طرفداران موسیقی معرفی کرد. نوعی آهنگسازی که وابستگی ملودی ها را به یک هسته ی مرکزی کمرنگ و کمرنگ تر میکند و در نهایت نوعی حس آزادی و رهایی را به موسیقی اضافه میکند. این آلبوم در هارمونی موسیقی جز هم تاثیر بسزایی گذاشت. سونوریته یا همان صدادهی ترومپت مایلز دیویس هم نکته ای دیگری ست که این آلبوم را بدیع و تاثیرگذار میکند.سعی میکنم در این نوشته به زبان ساده مسائل را توضیح بدهم و وارد تئوری موسیقی و حرف های تخصصی نشوم. به همین علت پیشنهاد میکنم که این آلبوم را از اینجا بشنوید و لذت ببرید.
Time Out-Dave Brubeck
دیو بروبک خیلی شخصیت خاصی هست در موسیقی جز. خاص بودن اون در نگاه اول هم مشخص هست. اون یک سفید پوسته. همونطور که میدونید، موسیقی جز متعلق به سیاه پوستان هست و بروبک در کنار چت بکر از اولین سفید پوستانی هستند که در موسیقی جَز سری توی سرها درمیارن.
اما جریان این آلبوم.
وقتش رسیده بود که موسیقی جز از نظر تنوع ریتم هم پیشرفت کنه و جلو بره. این آلبوم کلاً در رابطه با ریتم های نامانوس و عجیب غریب هست.
تولید این آلبوم و شکل گیری این ایده های جدید در موسیقی جز هم داستان شنیدنی ای داره. در جریان جنگ سرد و تلاش آمریکا و شوروی برای نفوذ فرهنگی در کشورهای دیگه، آمریکایی ها یک نقشه ی جالبی طراحی می کنند. اونها تصمیم میگیرند که فرهنگ آمریکایی رو در جاهای مختلف دنیا تبلیغ کنند. میشنند و میگن چه چیزی داریم که فوق العاده آمریکاییه و برای مردم عادی هم میتونه جذاب باشه: موسیقی جز. اما یک ایرادی وجود داشت. اون هم اینکه اغلب هنرمندان موسیقی جز سیاه پوست بودند و نمی توانستند آمریکای سفیدپوست رو نمایندگی کنند. تا اینکه قرعه به نام دیو بروبک سفیدپوست میخوره و آمریکایی ها تصمیم میگیرند اون رو به همراه گروهش به یک تور جهانی بفرستند. دیو بروبک به همراه گروهش به خاورمیانه هم میان. از جمله به ایران و ترکیه.
بیشتر بخوانید:موسیقی متن فیلم Annihilation را بصورت کامل گوش کنید ؛ آلبوم جذاب برای فیلمی خاص !
تقریبا تمام ریتم های متنوعی که در این آلبوم استفاده شده، سوغاتی دیو بروبک از خاورمیانه است.
موسیقی سنتی آسیای مرکزی پره از ریتم های خاص و برای غربی ها نامانوس. برای مثال ریتم قطعه فوق العاده معروف take five ازین آلبوم مربوط هست به یک رقص ترکیه ای. یک ریتم پنج/چهار.
از اینجا بشنوید.
آلبوم بعدی:
Mingus Ah Um-Charles Mingus
چارلز مینگوس…. دیوانه ای که یک کنترباس را در آغوش گرفته. یک هنرمند عصبی و خلاق. خودش در تعریف موسیقی جز میگه که موسیقی جز یعنی یک مرد عصبی. به همین سادگی.
این آلبوم رو شاید بشه پست مدرنیست نامید. ریتم های بدوی در ترکیب با عجیب ترین و مدرن ترین هارمونی ها.
مینگوس در واقع با این آلبوم خودش رو به عنوان یک آهنگساز جز معرفی کرد. او قبل از این آلبوم به عنوان نوازده ی باس با باقی هنرمندان همکاری کرده بود اما این آلبوم او را به سطح دیگری برد و طرفداران موسیقی جز هم شگفت زده کرد.
مینگوس از هنرمندانی بود که نسبت به جامعه ی خودشون حساس هستند و در کنار مردم می ایستند. در مورد مسائل نژادپرستانه به شدت واکنش نشون میداد و کللن مرد عصبانی ای بود. یکی از قطعه های معروف این آلبوم ترکی هست به نام Fables of Faubus که داستان فوق العاده جالبی داره.
بیشتر بخوانید:اجرای زنده و بداهه نوازی از نیلز فرام ؛ اجرای قدیمی و کمتر دیده شده از او
ایالت آرکانزاس یک فرمانداری داشت به نام Orval Faubus. ایشون طی یک اقدام عجیب گارد ملی رو میفرسته به یک دبیرستانی برای اینکه از مخلوط شدن نژادی در اون دبیرستان جلوگیری کنند. فقط و فقط به خاطر حضور نه نفر دانش آموز سیاه پوست! و این درست یک روز بعد ازین اتفاق میوفته که رییس جمهور آیزنهاور لایحه ای امضا کرده که همه ی دانش آموزان از هر نژادی بتونن به مدرسه ها برند.
مینگوس در این ترک از آلبوم کاملن این فرماندار رو به سخره میگیره و با یک شعر طعنه آمیز اون رو نازی و نژاد پرست و احمق خطاب میکنه. کمپانی کلمبیا که منتشر کردن این آلبوم رو بر عهده داشته اجازه نمیده این موسیقی با کلام منتشر بشه و درواقع اون رو سانسور میکنه و چیزی که توی آلبوم وجود داره نسخه ی بی کلام این آهنگ هست.
اسپاتیفای خودتون رو باز کنید و همین حالا این آلبوم شاهکار ازین هنرمند واقعی رو از اینجا بشنوید
The Shape of Jazz to Come-Ornette Coleman
می‌رسیم به آخرین آلبوم از آلبوم های تاثیرگذار در موسیقی جز! این آلبوم رو منتقدین آلبومی پیامبرگونه توصیف کردند. آلبومی که اسمش هست: شکلی از جز که خواهد آمد!!! حتما چیزهای جدیدی برای گفتن داره. این آلبوم اثر فوق العاده ی اورنت کلمن ساکسیفونیست و آهنگساز جز آمریکایی هست. این آلبوم درباره ی رهایی از هر قید و بندی هست و در هیچ چهارچوبی قرار نمیگیره. این آلبوم در واقع free jazz رو به موسیقی معرفی میکنه.
بیشتر بخوانید: کاور بی نظیر آهنگ وینسنت از دون مک لین توسط جیمز بلیک را تماشا کنید
قطعه‌ی اول این آلبوم ترکی هست به نام lonely woman . اورنت کولمن تعریف میکنه یک روز وقتی تایم نهارش میرسه از محل کارش میاد بیرون و در یک گالری یک عکسی میبینه که الهام بخشه این قطعه میشه. یک عکسی که در بک گراندش تمام شواهد پول و ثروت وجود داشته و در جلو یک خانم غمگینی نشسته. اورنت کولمن میگه که من این حس رو درک میکردم. هیچ وقت ثروتمند نبودم اما اون تنهایی و غم رو درک میکردم. به خاطر همین اومدم خونه و اون حسی که اون عکس به من منتقل کرد رو با شرایط خودم ترکیب کردم و نتیجه اون حس شد قطعه ی زن تنها.
این آلبوم زیبا هم میتونید از اینجا بشنوید.
در ادامه بخوانید » کلان فیل کوهان یکی از پیشگامان موسیقی جاز در سن 90 سالگی درگذشت
