به دراز کشیدن یا نشستن در زیر نور خورشید که معمولا با هدف برنزه شدن پوست انجام می شود، آفتاب گرفتن می گویند. اگر این کار در مدت زمان کوتاه انجام شود، برای سلامتی مفید است. اما مواجهه طولانی مدت با نور خورشید می تواند به پوست آسیب وارد کند. یکی از سوالات رایج افرادی که به برنزه شدن علاقه مند هستند این است که آیا آفتاب گرفتن باعث سرطان پوست می شود یا خیر. چنانچه شما هم تمایل دارید پاسخ این سوال را بدانید، با ما تا انتهای این مطلب همراه باشید.
اشعه ماورا بنفش چیست؟
اشعه ماورا بنفش که به اختصار UV گفته می شود، منبعی از انرژی است که توسط نور خورشید آزاد می شود. اشعه ماورا بنفش به 2 نوع اصلی تقسیم می شود که هر دو می توانند باعث بروز سرطان پوست شوند:
- UVB که در بروز اغلب آفتاب سوختگی ها نقش دارد.
- UVA که به اعماق پوست نفوذ کرده و باعث پیری پوست می شود، اما نقش کمتری در آفتاب سوختگی دارد.
اشعه ماورا بنفش نوع سومی هم دارد که بسیار خطرناک بوده و UVC نامیده می شود. خوشبختانه لایه ازن به طور کامل از رسیدن UVC به سطح زمین جلوگیری می کند.
مطلب مرتبط: 10 درمان آفتاب سوختگی که واقعا موثرند
نور خورشید چه تاثیری روی پوست دارد؟
نور خورشید تغییرات زیادی را در پوست ایجاد می کند که ممکن است در دوران جوانی مشخص نباشند. اما بدون تردید با افزایش سن خود را نشان می دهند. مهم ترین مشکلاتی که نور خورشید می تواند در بروز آن ها نقش داشته باشد عبارتند از:
- ضایعات پوستی پیش سرطانی (کراتوز آکتینیک) و سرطانی (سرطان سلول بازال، سرطان سلول سنگفرشی و ملانوما) به دلیل کاهش عملکرد ایمنی پوست
- تومورهای خوش خیم
- چین و چروک های ریز و درشت
- کک و مک
- تلانژکتازی (اتساع عروق خونی کوچکی که در زیر پوست قرار دارند)
- الاستوز (کاهش قابلیت ارتجاعی پوست که باعث ایجاد چین و چروک و افتادگی پوست می شود)
آیا آفتاب گرفتن باعث سرطان پوست می شود؟
به طور کلی، 3 نوع سرطان پوست به نام های سرطان سلول بازال، سرطان سلول سنگفرشی و ملانوما وجود دارد. سرطان سلول بازال و سرطان سلول سنگفرشی که به آن ها سرطان های غیر ملانوما هم گفته می شود، 95 درصد سرطان های پوست را تشکیل می دهند. این 2 نوع سرطان در صورتی که به موقع تشخیص داده شوند، به راحتی درمان می شوند. ملانوما، جدی ترین نوع سرطان پوست است. آمارها نشان می دهد که 75 درصد افرادی که در اثر سرطان پوست فوت می کنند، به ملانوما مبتلا هستند. اگر ملانوما درمان نشود، سایر اندام‌های بدن را هم درگیر کرده و کنترل آن بسیار سخت می شود.
اشعه ماورا بنفش خورشید، اصلی ترین علت ابتلا به سرطان پوست محسوب می شود. اشعه ماورا بنفش به DNA موجود در سلول های پوست آسیب وارد می کند. DNA نحوه عملکرد سلول ها را مشخص می کند. به همین دلیل وقتی آسیب می بیند، رشد سلول ها از کنترل خارج شده و فرد به سرطان پوست مبتلا می شود. طبق تحقیقات، مواجهه زیاد با نور آفتاب باعث سرطان سلول های بازال و سرطان سلول های سنگفرشی می شود.اما اگر این مواجهه به قدری زیاد باشد که به آفتاب سوختگی شدید به خصوص در سنین قبل از 18 سالگی منجر شود، احتمال ابتلا به ملانوما افزایش پیدا می کند.
هم در زمستان و هم در تابستان مواجهه زیاد با نور خورشید احتمال ابتلا به سرطان پوست را بالا می برد. در فصل تابستان UVB شدت بیشتری دارد؛ اما UVA در تمام فصول سال وجود داشته و حتی می تواند از ابرهای ضخیم عبور کند.
در چه افرادی احتمال ابتلا به سرطان پوست بیشتر است؟
هر شخصی ممکن است به سرطان پوست مبتلا شود؛ اما احتمال بروز این بیماری در افرادی که پوست روشن دارند در مقایسه با افراد دارای پوست تیره بیشتر است. سابقه خانوادگی ابتلا به سرطان پوست، داشتن شغلی که مستلزم کار کردن در فضای آزاد است و زندگی در مناطقی که همیشه آفتابی هستند، احتمال ابتلا به این بیماری را افزایش می دهد. همچنین سابقه آفتاب سوختگی شدید و داشتن خال های بزرگ و نامتقارن از عوامل خطر ملانوما محسوب می شوند.
همه ما برای تامین ویتامین D مورد نیاز بدن و حفظ سلامت استخوان ها به کمی آفتاب نیاز داریم. اما برای دستیابی به این هدف به ساعت ها آفتاب گرفتن نیاز نیست. تحقیقات نشان داده که اگر 3-2 بار در هفته و هر بار 15-5 دقیقه در معرض نور خورشید قرار بگیرید، ویتامین D مورد نیاز بدن تامین می شود. بنابراین، به افرادی که می خواهند بدانند که آیا آفتاب گرفتن باعث سرطان پوست می شود یا خیر باید گفت که چیزی به نام آفتاب گرفتن یا برنزه شدن سالم وجود ندارد. اگر بیش از حد در معرض نور خورشید قرار بگیرید، احتمال ابتلا به سرطان پوست در شما افزایش پیدا می کند.
چگونه می توان از سرطان پوست جلوگیری کرد؟
اکنون که متوجه شدید که آیا آفتاب گرفتن باعث سرطان پوست می شود یا خیر، باید با راه های پیشگیری از این بیماری آشنا شوید. نکته مهمی که باید به آن اشاره کنیم این است که برای محافظت از پوست در برابر نور خورشید، هیچ وقت دیر نیست. قطعا پوست شما با افزایش سن تغییر می کند. اما رعایت نکات زیر می تواند ایجاد این تغییرات را به تاخیر انداخته و احتمال ابتلا به سرطان پوست را کاهش دهد:
- در تمام فصول سال و حتی در روزهای ابری 30-20 دقیقه قبل از اینکه از منزل خارج شوید، ضد آفتاب بزنید.
- هر 2 ساعت یکبار استفاده از ضد آفتاب را تکرار کنید. اگر زیاد عرق می کنید یا در حال شنا کردن هستید، این کار را هر 1 ساعت یکبار انجام دهید.
- در صورت امکان پیراهن آستین بلند و شلوار بلند بپوشید. همچنین برای محافظت از چشم ها و پوست صورت و گردن از عینک آفتابی و کلاه استفاده کنید.
- از ساعت 10 صبح تا 2 بعد از ظهر تابش اشعه ماورا بنفش به اوج خود می رسد. تا حد امکان در این ساعات از قرار گرفتن در معرض نور آفتاب خودداری نمایید.
- حداقل ماهی یکبار پوست خود را از نظر وجود تغییرات غیر طبیعی بررسی کنید.
در ادامه بخوانید: بهترین کرم ضد آفتاب برای انواع پوست‌ها
