اختلال هویت تجزیه ای یا اختلال چند شخصیتی چیست؟

اختلال چند شخصیتی یا اختلال هویت تجزیه ای یکی از اختلالات تجزیه ای است که البته جزء شگفت آورترین و عذاب آور ترین اختلالات روانی محسوب می شود. در ادامه با شرح نشانه ها، علائم و علت ایجاد اختلال هویت تجزیه ای یا اختلال چند شخصیتی (معمولا این اختلال در بین افراد عادی اختلال چند شخصیتی شناخته می شود) با ما همراه باشید.

این اختلال در اثر ایجاد دو یا چند شخصیت با ویژگی های جسمانی و روانی متفاوت در فرد شکل می گیرد. و این شخصیت ها برای کمک به فرد در مقابله با اضطراب ها و آسیب ها به وجود می آیند. این اختلال به این دلیل بسیار شگفت آور است که هر شخصیتی که در فرد شکل گرفته است، ویژگی های منحصر به فرد خودش را دارد. به این معنی که هر شخصیت خاطرات، آرزو ها، ارزش ها، گرایشات، توانایی ها و حتی آهنگ صدای خاص خودش را دارد.


همچنین بخوانید: دکتر شاپینگ چیست؟ با این اختلال روانشناختی عجیب آشنا شوید!!!


شگفت آور تر از همه این است که در زمان مالکیت هر شخصیت، فرد علائم جسمانی متفاوتی را تجربه می کند. ممکن است یکی از شخصیت ها دیابت داشته باشد و انسولین مصرف کند ولی شخصیت های دیگر چنین مشکلی نداشته باشند! یا هر شخصیت ضربان قلب و فشار خون متفاوتی از بقیه داشته باشد! 

زنانی که مبتلا به این اختلال هستند، در خلال یک ماه ممکن است چندبار قاعده شوند، زیرا هر شخصیت زمان خودش را برای قاعدگی دارد. همچنین ممکن است شخصیت ها سن و جنسیت های متفاوتی داشته باشند. مثلا یک مرد مبتلا به این اختلال، ممکن است یک شخصیت زن را در درون خود داشته باشد که در زمان مالکیت آن شخصیت، فرد رفتاری زنانه به خود می گیرد و لباس زنانه می پوشد. برای شناخت ملموس تر این اختلال به شما پیشنهاد می کنیم حتما فیلم سینمایی split یا شکاف را تماشا کنید.

انواع شخصیت هایی که ممکن است در اختلال چند شخصیتی شکل بگیرند:

قابل توجه است که شخصیت اصلی منفعل، وابسته، آزارطلب، متعصب یا افسرده است. اما انواع شخصیت هایی که ممکن است شکل بگیرند به شرح زیر هستند:

  • کودک
  • حامی
  • یاری رسان
  • شخصیتی مشابه به عزیز از دست رفته
  • شخصیتی که رفتارهای ممنوع شده برای شخصیت اصلی را بروز می دهد.
  • انتقام جو
  • حمایت گر از کسی که در کودکی با فرد بد رفتاری کرده است.
  • ناقلان خاطرات یا اسرار گذشته

نشانه ها و علائم:

  • تغییر شدید در سطوح مختلف عملکرد (رفتار، احساس، ادراک، شناخت، توانایی ها)
  • احساس جدایی و تفکیک (تجزیه) 
  • احساس عدم دسترسی و قطع ارتباط با یک احساس یا رفتار
  • وقفه در حافظه و یا خاطرات شخصی و مهم (در گذشته ی دور یا نزدیک) که با فراموشی عادی مطابقت ندارد.
  • احساس از دست دادن وقت و گیجی
  • احساس غریبگی با محیط یا عجیب و غریب بودن محیط اطراف
  • هذیان (داشتن ادراک ها و تجربه های حسی غلط)
  • سر درد یا دردهای مکرر در قسمت های مختلف بدن

افراد مبتلا به این اختلال ممکن است بعضی نشانه های اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) را هم تجربه کنند مثل کابوس های شبانه، فلش بک ها و … شایان ذکر است نزدیک به 70% یا دو سوم این افراد دست به خودکشی می زنند.

زمان و علت به وجود آمدن اختلال چند شخصیتی

این اختلال معمولا از دوران کودکی به وجود می آید و علائم به مرور زمان شدیدتر می شوند. افراد ممکن است تا بزرگسالی متوجه داشتن این اختلال در خود نشوند، یعنی از نشانه های آن رنج بکشند و اصلا ندانند که دلیل این علائم شان چیست. اکثر کسانی که به این اختلال مبتلا هستند گزارش کرده اند که در کودکی مورد بهره کشی قرار گرفته اند. که این بهره کشی یا سوء استفاده می تواند جسمی، جنسی یا احساسی باشد. همچنین بعضی از این افراد گزارش کرده اند که در کودکی نادیده گرفته می شدند و یا مورد خشونت قرار میگرفتند. در واقع توجیه اصلی اختلال هویت تجزیه ای، متمرکز بر آشفتگی هایی در پرورش درک خویشتن دوران کودکی است.


همچنین بخوانید: با اختلالات عجیب مسخ شخصیت و مسخ واقعیت آشنا شوید! 


اما عده ای هم معتقدند علاوه بر اینکه امکان دارد این افراد در کودکی مورد آزار و اذیت قرار گرفته باشند، عوامل متعدد دیگر اجتماعی هم برای ایجاد این اختلال در فرد بزرگسال نقش دارند. در واقع مدل سبب شناسی اجتماعی اختلال هویت تجزیه ای را ایفای نقش می داند و معتقد است بیماران نقش هایی را هشیارانه یا ناهشیارانه، با توجه به موقعیتی که در آن هستند به نمایش می گذارند. و ترغیب عمدی درمانگران می تواند باعث پرورش این اختلال در افراد آسیب پذیر شود.

از طرفی افرادی که شدیدا مستعد هیپنوتیزم هستند، بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال قرار دارند. زیرا می توانند با خودهیپنوتیزمی شخصیتی دیگر در خود ایجاد کنند. در واقع فرد هر زمان که با واقعه یا موقعیتی آسیب زا یا اضطراب آمیز روبه رو شود، با استفاده از خودهیپنوتیزمی شخصیتی دیگر ایجاد می کند تا آن شخصیت با آسیب یا اضطراب مقابله کند و اینگونه از خود محافظت می کند.

ممکن است به مطالعه ی این مطالب هم علاقه مند باشید: