چرا فکر می کنم زشت یا بدهیکلم 

اگر دیگران مدام به شما می گویند که آنطور که فکر می کنید زشت نیستید، حتما این سوال برایتان پیش آمده است که پس چرا فکر می کنم زشت یا بدهیکلم ؟ اختلال بدشکل انگاری بدن، باوری افراطی درباره ی نقصی در بدن است، حتی ممکن است این باور خیالی باشد و در حقیقت نقصی وجود نداشته باشد یا آنچنان محسوس نباشد.

چرا فکر می کنم زشت یا بدهیکلم ؟ افرادی که مبتلا به اختلال بدشکل انگاری بدن هستند، افکار و حتی رفتاری وسواسی دارند و از بدن خود به نوعی شرمسارند. این افراد از اینکه به لحاظ اجتماعی طرد شوند هراس دارند. این افکار وسواسی و افراطی یا خیالی بیشتر از همه بر چهره متمرکز هستند، مخصوصا بینی. افراد تصور می کنند که اجزای صورتشان خیلی بزرگ یا خیلی کوچک و یا بدفرم است.

همینطور این افکار می تواند شامل نگرانی درباره ی کل بدن شوند و یا عضو خاصی از بدن مثل پا، شکم و … بعضی دیگر اما این نگرانی را درباره ی اندام های جنسی شان بروز می دهند. 


همچنین بخوانید: همه چیز درباره ی نشانه ها و درمان اختلال سوشال فوبیا یا هراس اجتماعی


زمان شروع این اختلال را می توان در دوران بلوغ دانست، زیرا در این دوران بدن با تغییرات بسیاری مواجه می شود و نحوه ی برخورد فرد با این تغییرات اهمیت بسیاری دارد.

این اختلال معمولا از 12 سالگی آغاز و در سن 18 تا 20 سالگی پایان می یابد. بعضی از افراد از عنوان کردن این نگرانی های خود شرم دارند و جزئیات را بیان نمی کنند و به زشتی خود به طور کلی اشاره می کنند. به همین علت ممکن است تشخیص این اختلال در آنها دیر صورت بگیرد و از درمان بی بهره بمانند.

نشانه ها و علائم عمومی اختلال بدشکل انگار بدن:

  • بررسی مکرر نقص واقعی یا خیالی (لمس کردن مکرر، نگاه کردن مدام در آینه یا اندازه گیری اندامی که باعث نگرانی است)
  • اجتناب از عکس گرفتن یا نگاه کردن در آینه
  • پوشیدن کلاه، روسری، شال و … برای پنهان کردن نقص ادراک شده (واقعی یا خیالی)
  • ملاقات های مکرر با متخصص پوست و مو، ناخنک زدن ضایعات پوستی و یا تلاش افراطی برای صاف کردن موهای فر یا وز
  • ملاقات با پزشکان مخصوصا جراح پلاستیک برای رفع نقص ادراک شده و در نهایت نارضایتی از نتیجه ی جراحی
  • فرد به طور مداوم نظر دیگران را درباره ی ظاهرش جویا می شود و وقتی آنها نظر مثبتی ارائه می دهند، آن را قبول نمی کند.
  • سعی در ماندن در خانه در روز و بیرون رفتن در شب برای پنهان ماندن نقص ادراک شده از دیگران
  • مقایسه کردن مدام ظاهر خود با دیگران
  • اعتقاد به اینکه دیگران به طور منفی و خاص به نقص اداراک شده (واقعی یا خیالی) توجه می کنند
  • استفاده بیش از حد از لوازم آرایشی و همیشه آرایش داشتن و یا آراستن مدام خود مثل اصلاح صورت و یا شانه کردن موها به طور مکرر
  • مشکلات عاطفی، از جمله افسردگی، احساس بیزاری، عزت نفس پایین و اضطراب
  • تعویض لباس به طور مکرر و افراطی

برای اینکه این نشانه ها به عنوان اختلال بدشکل انگاری بدن تشخیص داده شوند، باید زندگی روزمره ی فرد (عملکرد در مدرسه، محل کار و یا روابط) را مختل کرده باشند. همینطور نگرانی های فرد درباره ی نقص ادراک شده نباید با واقعیت مطابقت داشته باشد.

بد شکل انگاری بدن نسبت به ویژگی های جنسی چطور نمایان می شود؟

میزان بروز این اختلال در مردان و زنان برابر است. اما از آنجایی که پسرها و دخترها تغییرات متفاوتی را در دوران بلوغ تجربه می کنند، واکنش های متفاوتی هم از خود بروز می دهند. در مورد رویش موهای بدن؛ پسرها انتظار اضطراب آمیزی برای آن دارند و از داشتن صورتی بدون ریش بسیار وحشت دارند.

با تراشیدن صورتشان به طور مکرر سعی در تحریک رویش موهای صورتشان دارند. اما در دختران اوضاع متفاوت است. آنها از رویش موهای زائد بسیار متنفرند و از رویش موهای انبوه در بدنشان وحشت دارند. و از آنجایی که خیلی از والدین یا قوانین مدارس به آنها اجازه ی اصلاح موهای صورتشان را نمی دهند، افکار خود زشت پنداری آنها تشدید می شود.


همچنین بخوانید: چطور با اعتماد به نفس باشم؟ برای با اعتماد به نفس بودن این 12 کار را انجام ندهید! 


پسرها همچنین به نوسانات غیر ارادی که در صدایشان رخ می دهد بسیار حساس هستند و درباره ی آلت تناسلی شان هم ممکن است دچار نگرانی های افراطی یا خیالی شوند. همینطور رشدی نامحسوس در سینه ها می تواند به یک فاجعه برای پسرها تبدیل شود و تردید های بسیاری درباره ی هویت جنسی شان به وجود بیاورد.

اما دخترها نگرانی چندانی بابت شکل اندام تناسلی شان نشان نمی دهند و بیش از آن نگرانی هایی بابت قاعدگی و توانایی بچه دار شدن دارند، که ارتباطی به اختلال بد شکل انگاری بدن ندارد. رشد پستان ها همچنین برای آنها نگرانی هایی از قبیل بزرگی یا کوچکی بیش از حد و یا بدشکلی آنها را به بار می آورد.

موارد دیگر که افراد مبتلا به اختلال بدشکل انگاری بدن درباره آنها نگران اند:

  • وزن و سایز بدن: چاقی و بزرگ شدن سایز هر قسمت از بدن می تواند منجر به بی اشتهایی عصبی در این افراد شود. و یا لاغری مخصوصا در پسرها می تواند باعث ایجاد این باور شود که به اندازه ی کافی قوی نیستند و برای جبران آن به پرخوری رو بیاورند.
  • مشکلات پوست و مو: جوش های دوران بلوغ و باقی ماندن آنها در سال های بعد و یا رنگ پوست و چین و چروک، همچنین ریزش مو و یا موهای وز و بدحالت باعث ایجاد نگرانی های بسیاری در این افراد می شود.
  • قد: زمانی که قد فرد از میانگین بلند تر یا کوتاه تر باشد فرد دچار اضطراب می شود. فردی که قد بلند است غوز می کند بلکه کمی کوتاه تر به نظر برسد. و فردی که قد کوتاه تری دارد دچار احساس حقارت می شود.

آیا اختلال بدشکل انگاری بدن قابل درمان است؟

خوشبختانه این اختلال از چند راه قابل درمان است، روش های درمانی به شرح زیر است:

  • درمان شناختی رفتاری: این یک نوع درمان فردی است. در بخش درمان شناختی، هدف تغییر افکار نادرست و در بخش درمان رفتاری، هدف تغییر رفتارهای نادرست و کنترل این رفتارها است.
  • دارو درمانی:  بعضی از داروهای ضد افسردگی به نام بازدارنده های بازجذب انتخابی سروتونین (SSRIs). و داروهای آنتی سایکوتیک مثل آلازاپین، آریپیپرازول و پیموزاید (به تنهایی یا در ترکیب با SSRI) در درمان این اختلال موثر واقع شده اند.
  • گروه یا خانواده درمانی: حمایت خانواده برای موفقیت درمان بسیار مهم است. مهم است که اعضای خانواده اختلال بدشکل انگاری بدن را بشناسند و علائم و نشانه های آن را بدانند.

در ادامه بخوانید: