تصویربدنی کودکان

انتقاد والدین از تغییرات ظاهری شان می تواند بر اعتماد به نفس و تصویر بدنی کودکان شان تاثیر منفی داشته باشد.صحبت کردن والدین درباره چاقی اندام شان، می تواند نگاه فرزندان به ظاهرشان را درگیر معیارهای کلیشه ای کند. این انحراف از برداشت واقعیت بر درک کودکان از تصویر بدنی شان تاثیر می گذارد.

صحبت از چاقی، تصویر بدنی کودکانمان از خودشان را منفی و غیر دوست داشتنی می کند.

تحقیقات جدید، آسیب ناشی از صحبت کردن منفی درباره بدن را بر روی کودکان توضیح می دهد. اکثر ما بزرگسالان درباره بدن خود غر میزنیم، مثلا درباره بزرگ شدن شکم مان، تنگ شدن شلوارها و لباس هایمان با اطرافیان صحبت می کنیم.

گاهی سعی می کنیم نظر همسر یا دوستمان را درباره ظاهرمان بدانیم و با جملات منفی مانند “من توی این لباس چاق بنظر میرسم؟” سوال می کنیم. متاسفانه این نوع صحبت کردن و نظر پرسیدن درباره ظاهر، یک اتفاق رایج در فرهنگ گفتگوهای روزمره شده است. ما با پرسیدن سوالات منفی درباره ظاهرمان گاهی به دنبال همدردی گرفتن و گاهی به دنبال امید دادن اطرافیان و رفع نگرانی از ظاهرمان هستیم.


مطلب پیشنهادی: راههای ایجاد و افزایش عزت نفس در کودکان چیست؟ و چه اهمیتی دارد !؟


تصویر بدنی (Body image) چیست؟

تصویری که فرد از بدن خودش دارد و خود را به آن شکل تصور می کند را تصویر بدنی می گویند. این تصویر حس درونی فرد از خودش و تغییرات هیجانی را نیز ایجاد می کند.

در کودکان تصویر بدن به دو روش شکل داده می شود. بخشی از تصویر بدنی از حرکات مختلف فیزیکی و توانایی های بدن برای وضعیت های مختلف ایجاد می شود مانند دویدن، پرت کردن اشیاء و غیره. بخش دیگر تصویر بدنی از دیگران تاثیر می گیرد مانند واکنشی که والدین به کودکشان نشان می دهند، آیا کودک تشویق می شود یا منع می شود؟ آیا مادرفرزندش را از پریدن منع می کند و می گوید “الان می افتی و دستت را میشکنی” یا او را تشویق می کند که جوری بپرد که بر روی قالی بیفتد و دست هایش را محافظ خود قرار دهد؟

به نوعی ما با اینکار این باور را به کودک می دهیم که دست و پا چلفتی است یا فرز است و می تواند همچون یک گربه از خود محافظت کند. اولین تصاویر و برداشت های کودک به این شکل ایجاد می شود و می تواند تصویر بدنی او و اعتماد بنفسش را به شکل مثبت یا منفی تغییر دهد.


همچنین بخوانید: بوسیدن لب کودکان توسط والدین کار بسیار اشتباهی است!!!


داشتن تصویر بدنی سالم باعث می شود شما احساس زیبایی و سالم بودن داشته و در مورد بدن خود آرامش خیال داشته باشید. این احساس باعث رضایت و اعتماد بنفس در فرد می شود. فرد ظاهر خود را همانگونه که هست می پذیرد و دوست خواهد داشت و به شکلی که بدنش به نظر می رسد توجه نمی کند. مثلا تصور بیش از حد چاق بودن یا لاغر و نحیف بودن نداشته باشد یا بینی کمی بزرگ خود را با بینی عمل شده دوستانش مقایسه نکند و آن را مناسب صورت خود و تیپ شخصیتی اش بداند.

علاوه بر تمام این برداشت های شخصی از ظاهر، بخش فرهنگی نیز بر تصویر بدنی افراد تاثیر می گذارد. اگر در فرهنگی ظاهر تعیین کننده ارزش افراد باشد، تصویر بدنی به طور دائم با ایده آل ها مقایسه می شود و فرد همیشه خود را پایین تر از ایده آل می بیند. تلاش چنین افرادی این است که بر تغییرات بدنی شان تمرکز کنند تا به محض تغییر کوچکی در ظاهر، به دنبال رفع نقص خیالی شان باشند.

ناهمخوانی تصویر بدنی با واقعیت

گاهی این تصویر بدنی دچار ناهمخوانی با واقعیت می شود. این ناهمخوانی می تواند به صورت سطحی یک نارضایتی از ظاهر باشد و یا به شکل بیمارگون تغییر کند و اختلال تصویر بدنی را ایجاد کند.

این اختلال زمانی ایجاد می شود که کودک از اندازه، شکل و ویژگی های مختلف یک یا چند عضو بدن خود ناراضی است که می تواند به علت ناآگاهی از دلیل وجود آن عضو به این شکل باشد و یا به دلیل برهم خوردن تصویر بدنی از لحاظ عاطفی با این ظاهر دچار مشکل شده باشد. فرد در این حالت خود را پایین تر و ناتوان تر از دیگران می بیند و همین موضوع چرخه معیوبی ایجاد می کند که فرد ظاهر خود را کمتر بپذیرد و در نتیجه مجددا هیجانات منفی او را در بربگیرند.


مرتبط: چرا فکر می کنم زشت یا بدهیکل هستم ؟ با اختلال بدشکل انگاری بدن آشنا شوید!


اما چگونه این تصویر سازی منفی از ظاهر بدن، می تواند بر “تصویر بدنی” کودکانمان تاثیر بگذارد؟

مطالعه جدیدی که توسط Webb و همکارانش در سال 2018 انجام شده است، تاثیر منفی شنیدن “صحبت چاقی” در خانواده را آزمایش کرده است. در مطالعه، این موضوع با فعال شدن ارزش گذاری منفی بدن تعریف شده است که بر درک مثبت از بدن بویژه در دختران تاثیر می گذارد.

به این معنی که وقتی در خانواده ارزش گذاری ظاهر با کوچک ترین تغییر و نقصی زیر سوال می رود، دختر خانواده نیز ارزش بدن خود را وابسته به نظر دیگران می داند و با کوچک ترین تغییر (حتی بدون واکنش دیگران)، تصویر ذهنی از بدنش دچار آسیب می شود و به دنبال آن ناراحتی و دوره های افسردگی و رژیم های غذایی آغاز می شود.

دختران نوجوان با تغییر الگوی فکری شان درباره ظاهر و بدن، در شیوه غذا خوردن و بهشیار غذا خوردن شان تغییرات آسیب زایی ایجاد می کنند. آنها حتی احساسات متفاوتی از یک دختر عادی در زمان غذا خوردن تجربه می کنند.

در درون همه ما یک مشاهده کننده خارجی وجود دارد که از تصویر بدنی و بطور کلی خود بیرونی مان به ما بازخورد می دهد.

این مشاهده کننده را ما در طی سال ها با ارزش گذاری های اجتماعی، خانوادگی ، فرهنگی و تجربه شخصی ایجاد کرده ایم که می تواند مشوق یا تنبیه کننده ما باشد. زمانی که خانواده از چاقی و تغییرات ظاهری بطور مداوم انتقاد می کند، این مشاهده گر خارجی با کمک این ارزش ها تصویر بدنی اعضای خانواده را نقد می کند که نتیجه آن تغییر روش غذا خوردن، تاثیر پذیری از تغییر الگوهای محیطی و تغییرات خلقی-هیجانی وابسته به ظاهر است.


همچنین بخوانید: رفتارهای غیر عادی کودکان ؛ چه زمانی باید به روانشناس کودک مراجعه کنیم؟


نتیجه این تغییر تصویر در کارکردهای بدن افراد نیز تاثیر می گذارد. برای مثال دختر نوجوانی که ظاهر خود را بیش از حد چاق و زشت می داند کمتر ورزش می کند یا می رقصد، نتیجه آن کاهش عملکرد جسمانی است و یا پسر نوجوانی که بدن خود را بیش از حد لاغر و غیر عضلانی می داند کمتر با دوستان خود بازی می کند و خود را دست و پا چلفتی می داند.

نتیجه تحقیق

نتیجه تحقیق این است که هرچقدر کودکان بیشتر در معرض “صحبت از چاقی” و انتقاد از تغییرات ظاهری باشند، با هوشیاری کمتری غذا می خورند، کمتر از ظاهر خود به همان شکلی که هست قدردانی می کنند و بطور کلی و یا در بعضی خصوصیات، بدن خود را می پذیرند.

در مقابل، هوشیارانه (مایندفول) غذا خوردن با سطح بالاتر رضایت و عملکرد بهتر بدن همراه است.

این مطالعه نشان می دهد که حتی صحبت غیر مستقیم و منفی درباره بدن (مثلا صحبت والدین با یکدیگر و نه صحبت مستقیم مادر یا پدر با فرزند) می تواند الگوی غذا خوردن فرزندان را شکل دهد. در این شرایط فرزندان با توجه کمتر غذا می خورند و یا دچار اختلال های مرتبط با غذا خوردن می شوند.

این الگوهای اشتباه غذا خوردن و تصویر بدنی تا بزرگسالی همراه کودکان ما خواهد بود و در دوره های بحرانی زندگی که سطح اضطراب بالاتر می رود بیشتر خود را نشان می دهد.

بنابراین در موقعیت بعدی که در مورد بدن و ظاهرتان یک نظر منفی یا احساس نگرانی داشتید، کمی صبر کنید و تاثیر این صحبت ها بر کودک تان را به خاطر بیاورید.

کودکان هر پیامی که ما به آنها می دهیم را می شنوند و جذب می کنند، حتی اگر پیام ها غیرمستقیم، پنهانی یا زیرکانه باشد.
اگر می خواهیم که کودکان مان تجربه های مثبتی از بدن خود داشته باشند و تصویر بدنی مطابق واقعیت و بدون در نظر گرفتن کلیشه های جامعه داشته باشند، باید الگوی خوبی برای آنها باشیم. اگر احساس می کنید که به عنوان والدین نیاز به اصلاح تصویر بدنی و برداشت شخصی تان دارید، لطفا از یک روانشناس کمک بگیرید.

در ادامه بخوانید: تصویربدنی خوب در کودکان ؛ چطور به کاهش وزن کودکم کمک کنم؟