ستاره شناسان چرخه ی فعالیت یک انفجار رادیویی سریع (پر شتاب) را کشف کرده اند که به طور بالقوه می تواند سرنخ مهمی برای شناخت و جمع اوری اطلاعات از این پدیده ی مرموز در کیهان باشد.
انفجارهای رادیویی سریع، یا FRB ها، واکنش های کیهانی ای هستند که در مدتت زمان کوتاه، نور زیادی تولید می کنند. انرژی ای که این انفجار ها در چند میلی ثانیه آزاد می کنند، به اندازه ی انرژی ای است که خورشید در طی صد سال به زمین روانه می کند. یعنی آزاد شدن مقدار انرژی زیاد در بازه ی زمانی کوتاه. به همین دلیل به آن ها انفجار های رادیویی سریع می گویند. دانشمندان نخستین بار FRB را در سال 2007 کشف کردند و علت این فوران ها تقریباً تا یک دهه و نیم بعد مبهم بود. توضیحاتی که درمورد انفجار رادویی سریع داده می شد، از ادغام ستاره های نوترون superdense تا تمدن های پیشرفته بیگانه متغیر است.
تا به امروز بیش از صد انفجار رادیویی کشف شده است و بیشتر آن ها تک مرحله ای هستند و فقط یک بار (تا آنجا که می دانیم)اتفاق می افتند. در ژانویه سال جاری، ستاره شناسان گزارش دادند که یکی از اعضای گروه “تکرار شونده” با نام FRB 180916.J0158 + 65، یک چرخه فعالیت 16 روزه را به نمایش می گذارد: این منبع انرژی چهار روز غیر فعال است. سپس به مدت دوازده روز فعال می شود و دوباره چهار روز غیر فعال می شود. این یک چرخه ی شانزده روزه است.
همچنین بخوانید: ناسا امواج رادیویی مرموزی از اعماق کهکشان کشف کرده. منبع این امواج رادیویی چیست؟
FRB 180916 اولین موردی بود که به چنین روشی دوره ای فعالیت و فوران کرد. اما اکنون دانشمندان متوجه مورد دیگری نیز شده اند.
محققان در طول پنج سال، تکرارکننده ی (این نام را به این دلیل به آن داده اند چون مدام فعالیتش تکرار می شود) شناخته شده ی FRB 121102 را با تلسکوپ Lovell، یک دیسک رادیویی به طول 250 فوت (76 متر) در رصدخانه بانک جودرل در انگلستان رصد کردند. آن ها نشانه های شدیدی از چرخه فعالیت 157 روزه پیدا کردند. این تیم در یک مطالعه جدید گزارش داده است که به نظر می رسد 121102 به مدت 90 روز شعله ور خواهد شد و پس از آن، 67 روز خاموش می ماند و فعالیت نمی کند.
معلوم نیست چه چیزی در پس چنین فعالیت های چرخه ای و دور های تسلسلی است. گرچه دانشمندان ایده های کمی دارند. به عنوان مثال، شعله ور شدن دوره ای می تواند در اثر چرخش حول محور یک ستاره نوترونی با نیروی مغناطیسی بسیار زیاد ایجاد شود. یا آن ها می توانند با حرکت مداری یک ستاره نوترونی در یک سیستم دوتویی مرتبط باشند.
اعضای تیم پژوهش گفتند که انتظار می رود تا مدت چند هفته تأثیرات مبهم آن آشکار شود. بنابراین آن ها به نظر می رسد با چرخه 16 روزه FRB 180916 سازگار هستند اما با چرخه FRB 121102، که 10 برابر طولانی تر است، سازگار نیستند. اما چه کسی می داند؟ و همچنین هیچ تضمینی وجود ندارد که همین پدیده باعث ایجاد دوره های تکرار شونده ی انفجار رادویی این دو FRB باشند.
دانکن لوریمر، معاون این پژوهش برای تحقیق در دانشگاه ویرجینیای غربی در بیانیه ای گفت: “این کشف هیجان انگیز نشان می دهد که ما چقدری اطلاعات کم در مورد منشاء FRB می دانیم. اطلاعات درمورد به دست آوردن یک تصویر واضح تر در مورد این منابع تناوبی، چونگی فعال شدن آن ها، روشن شدن منشأ آن ها و… . “
همچنین بخوانید: ابرهای ماژلانی؛ پیوند با انفجاری بزرگ!
این مطالعه جدید که به سرپرستی کاوستوب رجواد از دانشگاه منچستر انگلستان انجام شد، عصر روز 8 ژوئن به وقت انگلستان در ژورنال ماهنامه اطلاعیه های انجمن نجوم سلطنتی منتشر شد. می توانید یک نسخه از آن را به صورت رایگان در arXiv.org بخوانید.
