ایجاد و افزایش عزت نفس امری بسیار مهم در تربیت کودکان است
تربیت فرزندان از مهم ترین مسائل زندگی اکثر پدر و مادرهاست. اما آیا تا به حال به این فکر کرده اید که ایجاد و افزایش عزت نفس در کودکان باید حتما در برنامه ی تربیت شما وجود داشته باشد؟ آیا تا بحال به این موضوع فکر کرده اید که عزت نفس یکی از ویژگی های مهم افراد موفق است؟
باید بدانید که افراد با عزت نفس پائین فرزندانی با عزت نفس پائین دارند. پس برای ایجاد و افزایش عزت نفس در کودکان قبل از هرچیزی باید عزت نفس را در خود ایجاد و تقویت کنید و فراموش نکنید فرزندتان همه چیز را می بیند و می فهمد، “حتی نحوه ی ارزیابی شما درباره ی خودتان را” و شما را سرمشق خود قرار می دهد.
عزت نفس چیست؟
ارزیابی های مثبت و منفی که ما درباره ی خودمان و حقایقی که فکر می کنیم راجب ما صدق می کنند داریم، عزت نفس نام دارد. در واقع ارزیابی که می کنیم از اهمیت بالایی برخوردار است.
عزت نفس به این معناست که شما درک عمیقی از خود، توانایی ها و محدودیت هایتان داشته باشید و با تمام محدودیت ها و ناتوانی های تان خود را اساسا فردی با ارزش و قابل احترام بدانید، و این احترام و ارزش را به هر قیمتی پایمال نکنید. همه ی ما ممکن است افرادی را بشناسیم که از لحاظ مالی در مضیقه هستند و حاضر به انجام سخت ترین کارها هستند و دست جلوی کسی دراز نمی‌کنند.
اس.اپستاین معتقد است ” افراد برخوردار از عزت نفس بالا به موفقیت های خود افتخار می کنند و نسبت به شکست های خود صبور و شکیبا هستند. در مقابل، کسانی که عزت نفس پایینی دارند همیشه ناراضی هستند و نسبت به شکست هایشان بسیار خرده گیر عمل می کنند و در هنگام موفقیت صرفا یک لذت کوتاه مدت و گذارا را تجربه می کنند”
تفاوت غرور و عزت نفس
فردی که عزت نفس بالایی دارد خود را به خوبی می شناسد نقاط قوت و مخصوصا ضعف خود را می داند و می پذیرد. به همین دلیل در برابر تغییر بسیار گشوده تر است زیرا خود را آنقدر با ارزش میداند که نقص های خود را بهبود ببخشد و برطرف کند.
افراد مغرور در نقطه ی مقابل قرار دارند، آنها در برابر تغییر و انتقاد مقاومت نشان میدهند زیرا نقاط ضعف خود را نمی شناسند و نمی پذیرند. و تمرکز کورکورانه ای روی نقاط قوت خود دارند که دیگران را آزار می دهد.
برای ایجاد و افزایش عزت نفس در کودکان مان چه باید بکنیم؟
1. تعیین معیارها
شما با توجه به خواسته هایی که از فرزندتان دارید و واکنشی که در برابر کارهای او نشان می دهید به او می فهمانید که از او چه انتظاری دارید. در واقع به او یک معیار می دهید که با استفاده از این معیار به ارزیابی با ارزش یا بی ارزش بودن خود می پردازد.
باید توجه داشته باشید که معیارهایی که فرزندتان از شما می گیرد مبهم و غیر واقع بینانه نباشند و معیارهایی دست یافتنی به فرزند خود بدهید. معیارهای سطح پایین باعث کسب عزت نفس بالا می شود اما از طرفی فرزند شما را از کشف استعدادها و توانایی هایش محروم می کند.
باید به فرزندتان بیاموزید اهداف و معیارها را از هم جدا کند. فرزندان شما می توانند اهداف بلندپروازانه ای در سر بپرورانند ولی همیشه معیارهایی برای خود وضع کنند که اندکی از وضع فعلی آنها بهتر باشد. همین امر از افسردگی و نا امیدی آنها جلوگیری خواهد کرد.
به طور مثال اگر می خواهد قهرمان مسابقات کشوری شود، فعلا باید از خود توقع انجام تمرینات لازم و قهرمانی در مسابقات مدرسه را داشته باشد.
شما باید توانایی های فرزند خود را بشناسید و به او هم در شناخت توانایی هایش کمک کنید. با این شناخت معیارهایی وضع می شود که مطابق با توانایی فرد باشد. ممکن است فرزند شما با وجود توانایی بالا عزت نفس پایینی داشته باشد و دلیل این امر داشتن معیارهای سطح پایین در مقایسه با توانایی هایش است.
2. نظام پاداش دهنده
آیا تا بحال فرزندتان را بخاطر اینکه طبق معیارها عمل نکرده است تنبیه کرده اید؟ اگر جواب شما مثبت است، حتما لازم است در نوع تربیت خود تغییر رویه بدهید.
این را بپذیرید که فرزند شما کامل نیست و ضعف هایی دارد و ممکن است در بعضی موقعیت ها آنطور که انتظار می رود عمل نکند. همانطور که همه ی انسانها همین طور هستند فرزند شما هم مستثنی نیست.
پس در موقعیت های شکست یا اشتباه دست به تنبیه و انتقاد از او نزنید زیرا همین امر عزت نفس در کودکان شما را از بین خواهد برد و اثرات طولانی مدت بدی خواهد داشت. شما می توانید به او دلگرمی برای سعی مجدد و راهنمایی لازم جهت اصلاج اشتباهاتش بدهید، این بهترین راهکار در اینگونه موقعیت هاست.
توجه داشته باشید که برای ایجاد و افزایش عزت نفس در کوکان باید در برابر موفقیت های واقعی فرزندتان او را تحسین و تمجید کنید و به او پاداش بدهید. در سنین پایین کودک با توجه به تشویق و تنبیه دیگران پی به ارزشمند یا بی ارزش بودن خود و رفتارش می برد.
اما شما باید به او اجازه بدهید برخی معیارهای شخصی برای خودش تعیین کند و آنها را درونی کند. این امر بسیار مهم است زیرا به فرزند شما کمک می کند که دیگر نیازمند تایید دیگران نباشد و خود را با آن معیار درونی ارزیابی کند.
نظام پاداش دهنده ی شما نحوه ی واکنش در برابر توفیق یا شکست را به فرزندتان یاد می دهد و شیوه ای را که شما به تحسین و یا انتقاد او می پردازید تقلید خواهد کرد.
بندورا روان شناس بزرگ رفتار گرا معتقد است که افراد افسرده و دارای عزت نفس پایین کمتر پیش می آید که به خاطر عملکرد خوبشان به تحسین و تمجید خود بپردازند و بیشتر احتمال دارد که در صورت شکست به تنیبه و انتقاد از خود بپردازند. آنها به طور کلی بیشتر به احتمال شکست فکر میکنند تا موفقیت، آنها آمادگی و پذیرش بیشتری برای ارزیابی های منفی و انتقاد از خود نشان می دهند، در صورتی که ارزیابی های مثبت را نمی پذیرند. و همه ی اینها الگویی هایی هستند که از پدر مادرشان یادگرفته اند.
3. توجه انتخابی
در ایجاد و افزایش عزت نفس در کوکان با اینکه لازم است ضعف های فرزندتان را بشناسید و در جهت رفع آنها اقدام کنید ولی باید مرکز توجهتان را روی جنبه های مثبت و نیرومند فرزندتان متمرکز کنید. مطمئن باشید او هم متعاقبا همینطور خواهد شد. از او بخواهید خود را توصیف کند نقاط قوت و ضعف خود را بگوید و به ادراک دقیقی از خود برسد.
داشتن توجه انتخابی در افراد با عزت نفس بالا به این معنا نیست که آنها واقع بین نیستند در حالی که شواهد حاکی از آن است که افراد با عزت نفس پایین واقع بینی کمتری دارند. امکان دارد شما فکر کنید فرزندتان عزت نفس بالایی دارد ولی به قیمت تحریف تصویر خودش به آن دست یافته باشد که متاسفانه غرور نام بهتری برای آن است، زیرا این یک توجه کورکورانه و منحصر به توانایی هاست.
شما میتوانید نظرات خود را با ما به اشتراک بگذارید و سوال های خود را از ما بپرسید.
ممکن است به خواندن این مطالب نیز علاقه مند باشید
