آشنایی با تاریخچه جرایم رایانه ای، نخستین قدم در راه مبارزه با جرایم رایانه ای

مبارزه با هر قسمی از جرایم نیازمند آشنایی با تاریخچه پیدایش آن جرم خاص می باشد. در همین راستا آشنایی با تاریخچه جرایم رایانه ای به عنوان شکل نوینی از جرایم که امروزه گریبان بشر را به سختی می فشرد، بسیار با اهمیت می نماید.

پیدایش نخستین نسخه، سرآغاز تاریخچه جرایم رایانه ای

در راستای بررسی تاریخچه جرایم رایانه ای ابتدا به نسل نخست این جرایم بر میخوریم که در مقایسه با جرایم کلاسیک تافته ی جدابافته ای محسوب نمی گشت. بحث نخستین جرم رایانه ای در دهه 1960، اساساً به موارد نقض حریم خصوصی مربوط می ‌شد. در این چارچوب، جنبه ‌های حقوق عمومی و خصوصی در موضع اکثریت و حقوق کیفری نقش اقلیتی را ایفا میکرد.

به دنبال رواج روز افزون رایانه ‌ها در تمامی بخش ‌های جامعه صنعتی و مشاغل، تمرکز در دهه 1970 به جرایم اقتصادی گرایش یافت، مانند کلاهبرداری رایانه ای، دستکاری رایانه ای، تخریب و جاسوسی و همچنین هکینگ به منزله مقدمه ی ارتکاب تمامی این جرایم. نسل نخست، به جرایم رایانه ای در معنای خاص آن اشاره دارد، که در دهه 60 و دهه 70 میلادی به مرحله ظهور رسیدند. در این مقطع زمانی تاکید بر رایانه به عنوان یک وسیله نوین برای ارتکاب جرایم سنتی همانند کلاهبرداری و جعل نگریسته می شد.

پیدایش نسل دوم جرایم رایانه ای

در نسل دوم تمرکز بر محتوا بیشتر شد. به دیگر سخن در نسل دوم تاکید بر داده های رایانه ای بود. در این مرحله تنها به رایانه به مثابه وسیله و یا واسط ارتکاب جرایم سنتی نگریسته نمی شد. بلکه هر نوع جرمی که علیه داده چه در خود رایانه و چه در حامل های داده و یا سایر واسط های انتقال صورت می گرفت را جرم رایانه ای تلقی می نمودند. این نسل از جرایم رایانه ای در دهه 80 میلادی آغاز شده و تا اوایل دهه 90 میلادی نیز ادامه یافت. اما در نهایت تجمع رایانه و مخابرات الکترونیکی محض، فضای خاصی را تحت عنوان فضای رایانه ای بوجود آورد که مسائل جزایی آن به گونه ای متفاوت و متکامل نسبت به جرایم رایانه ای در دهه های 60 و 80 میلادی است.

پیدایش نسل سوم جرایم رایانه ای در فضای سایبر

مسلماً آنچه که جرایم رایانه ای دهه های گذشته را دگرگون نمود، پیدایش فضای سایبر بوده است. فضای سایبر تاریخچه جرایم رایانه ای را تحت تاثیر کامل خود قرار داده است. این فضا مولد جرایم نوینی شد که امروزه به جرایم سایبر (Cyber Crime)  معروف هستند. که تا به امروز، آنها را به عنوان آخرین نسل از جرایم رایانه ای می شناسند.

نسل سوم از جرایم رایانه ای را باید سرآغاز مرحله نوینی در جرایم رایانه ای به حساب آورد که از اوایل دهه 90 میلادی با ورود و بسط فضای مجازی و بالاخص اینترنت پا به عرصه وجود نهاد.

به دنبال رشد سریع تعداد کاربران متصل به شبکه‌ های رایانه ای و به ویژه توسعه شبکه جهانی وب، در دهه 1990 اینترنت برای آنهایی جذابیت یافت که محتوای غیر قانونی یا زیان ‌بار، مانند هرزه ‌نگاری کودکان، اظهارات نفرت ‌انگیز، تبلیغات قمار بازی و تروریستی را ارائه می‌کردند. در این میان هر چیزی در دنیای واقعی به دنبال الکترونیکی کردن خود بود. حتی مبادلات تجاری نیز از این قافله عقب نماندند و شبکه های رایانه ای و الکترونیکی توانستند تجار را قانع کنند تا به فضای سایبر اعتماد کرده و معاملات خود را در این فضا منعقد سازند و بدین وسیله دست و پای خود را از قید و بندهای فضای حقیقی برهانند. این رویکرد منجر به شکل گیری تجارت الکترونیک گردید.

 

ممکن است به خواندن این مطالب نیز علاقه مند باشید