میلیون ها نفر به دنبال فهمیدن دلیل فوبیا یا ترس از ارتفاع هستند و آن را تجربه می کنند. فوبیای ارتفاع یکی از زجرآور ترین هراس هایی است که افراد تجربه می کنند.
همه ی ما به طور طبیعی تمایل داریم از ترس هایمان اجتناب کنیم تا اینکه به اعمالی ناخودآگاه تبدیل می شوند. فقط زمانی با این ترسها مواجه خواهیم شد که با محدودیتی که این ترسها برایمان ایجاد کرده اند مواجه شویم. برای مثال حتما برایتان پیش آمده که نتوانسته اید از منظره ای زیبا لذت ببرید زیرا می ترسیدید در بالکن بایستید، قلبتان تند تند می زند، دستهایتان یخ می زند و …
در فوبیای ارتفاع افکار فاجعه آمیز و تظاهرات فیزیولوژیک اضطراب ترکیب می شوند، اما کسانی که از این فوبیا رنج می برند لزوما تجربه ای مثل پرت شدن از جایی بلند را نداشته اند. در حالیکه دلیل فوبیا یا ترس از ارتفاع می تواند این باشد که آنها اصلا در وهله ی اول روی ارتفاع یا بلندی نمی روند. و یا برعکس شاید تنها ترومایی که تجربه کرده اند فقط قرار گرفتن در جایی بلند بوده باشد.
با این اوصاف ما نیاز به یک نظریه ی رادیکال متفاوت برای توضیح دلیل فوبیا یا ترس از ارتفاع و اینکه چرا دیگران دچار این فوبیا نمی شوند داریم. یکی از کلیدهای فهم دلیل فوبیا یا ترس از ارتفاع پیوند آن با پانیک یا حملات پانیک و بسیاری از تظاهرات فیزیکی مثل لرزش، عرق کردن کف دست، حالت تهوع و گیجی و … که در این فوبیا و حملات پانیک مشترک هستند است.
موضوع پراهمیت دیگر این است که فوبیاهای موقعیتی مثل فوبیای ارتفاع یا مکان های باز (آگورافوبیا) اغلب دارای بسیاری از ویژگی های مشترک با علائم پانیک هستند. به عنوان مثال فوبیای ارتفاع می تواند نوعی نشانه برای شروع خود به خودی اختلال پانیک باشد. و اگر کسی فکر می کند که فوبیای ارتفاع دارد به احتمال زیاد در واقع دچار پانیک یا وحشت زدگی است.
ارتباط بین فوبیاهای موقعیتی و نشانه های پانیک به عوامل شناختی هم گسترش یافته است. افراد مبتلا به فوبیای ارتفاع درست مثل افراد مبتلا به پانیک فکر می کنند.
برخی از انواع خاص آمادگی های شناختی اغلب می توانند حملات پانیک را پیش بینی کنند و دو مورد از مهم ترین آمادگی ها به شرح زیر هستند:
- تمایل به آگاهی شدید از احساسات بدنی
- سوء گیری نسبت به تفسیر احساسات بدنی مبهم
حال فکر کنید که داشتن این دو سوء گیری شناختی به چه معنا خواهد بود. شما به تغییرات بدنی تان بخصوص تغییرات مبهم حساس تر خواهید بود و به احتمال بیشتری تصور خواهید کرد که اتفاق بدی در حال رخ دادن است. افکار منفی و فاجعه آمیز در ذهن تان شکل خواهند گرفت و این سبک فکر کردن چرخه ی معیوبی را ایجاد می کند که اضطرابتان را افزایش می دهد در نتیجه احساسات و تغییرات بدنی که به طور فاجعه آمیزی تفسیر می شوند افزایش می یابند. نتیجه ی نهایی پانیک خواهد بود.
در مورد فوبیای ارتفاع این چرخه و فرایند معطوف به ارتفاع هستند و تشخیص احساسات بدن و تفسیر آنها به عنوان تهدید به افکار منفی مربوط به ارتفاع هدایت می شود: “من تعادلم را از دست خواهم داد.” “اگر در لبه ی پرتگاه بایستم وسوسه خواهم شد که بپرم.” “سرگیجه خواهم گرفت و یا دچار حمله ی قلبی خواهم شد و سقوط می کنم.”
حتما شما هم این افکار را داشته اید. چقدر عجیب است که فکر کنیم اگر در لبه ی پرتگاه باشیم وسوسه خواهیم شد که بپریم، در حالیکه در موقعیت های دیگر افکار خودتخریبی به سراغمان نمی آیند. با این حال، اینها افکاری هستند که از دو سوگیری ساده ی شناختی ایجاد شده اند و تفکر مشترک میلیون ها تن مبتلا به فوبیای ارتفاع در سراسر جهان است. این نشان می دهد که چگونه ذهن ما ترفندهای مبهی را هنگام اضطراب پیاده می کند.
فوبیای ارتفاع در ابتدای نوجوانی عامل آسیب پذیری برای ابتلا به پانیک در آینده محسوب می شود. فرآیندی که باعث ایجاد فوبیای ارتفاع می شود عمدتا شناختی است و از طریق سبک فکری که معمولا ناخودآگاه است شکل می گیرد. پس تعجب برانگیز نیست که چرا اکثر افراد نمی توانند دلیل فوبیا یا ترس از ارتفاع خود را ذکر کنند. و همچنین می توان گفت که احتمال زیادی وجود دارد که فوبیاهای دیگر هم این ارتباط محکم را بانشانه های پانیک داشته باشند.
در ادامه بخوانید: تفاوت پانیک اتک و حمله ی قلبی چیست؟ آیا پانیک اتک می تواند باعث حمله ی قلبی شود؟
