دکتر شاپینگ (Doctor shopping) به این معنی است که یک فرد بارها به پزشکان ومتخصصین مختلف مراجعه می کند تا بیماری مورد نظرش تایید شود. علت اینکار می تواند یک اختلال روانی و یا به هدف فریب دادن پزشک برای گرفتن نسخه دارویی باشد.

دکتر شاپینگ را بویژه در معتادین به دارو، افراد با اختلال روانی خود بیمارپنداری (هیپوکندریا) و یا اختلال ساختگی (factitious) می توان مشاهده کرد.

در معتادین به دارو، فرد با نقش بازی کردن و موجه نشان دادن خود، متخصص را در مورد بیماری خود فریب می دهد تا نسخه دارویی مورد نظرش را بنویسند. این فرد می تواند واقعا بیمار باشد اما در مورد شدت نشانه های خود اغراق کند تا بتواند تعداد بیشتری دارو بگیرد و یا ممکن است مراجع اصلا بیمار نبوده و نشانه های بیماری را کاملا دروغ بگوید و هدف او بدست آوردن نسخه دارویی باشد.


همچنین بخوانید : داروهای کشنده و خطرناک که ممکن است شما هم از آنها استفاده کنید!


این افراد گاهی علائم و اطلاعات اشتباه و ساختگی ارائه می دهند، ممکن است در مورد نشانه های بیماری دروغ بگویند، و یا درمان های دارویی قبلی که دریافت کرده اند را انکار کنند تا مجددا نسخه مورد نظرشان را بگیرند. همچنین این افراد گاهی بصورت هدفدار به خود آسیب می زنند و یا ادعا می کنند نسخه قبلی خود را گم کرده اند.

داروهای مورد نظر این گروه برای دکتر شاپینگ به طور معمول داروهای مسکن است. مسکن هایی مانند ویکودین (vicodin)، زاناکس یا اکسی کانتین یا اکسی کدون از پرطرفدارترین مسکن ها برای معتادین به دارو است.

در مواجهه با دکتر شاپینگ، برخی از پزشکان و متخصصین با وجود عدم تایید نشانه های بیماری در مراجع و یا زمانیکه متوجه دروغ گویی بیمار می شوند برای آنها نسخه دارویی موردنظرشان را می نویسند. این افراد مرتکب جرم شده وعلت اینکار بدست آوردن پول و نگهداشتن این بیمار برای مراجعه مجدد و کسب پول بیشتر است. در کشورهایی با سیستم های نظارتی قوی، پیامدهای جدی برای چنین تخلف های پزشکی وجود دارد.

در نهایت می توان گفت این افراد به دو دلیل دکتر شاپینگ می کنند:

  1. افرادی که به یک ماده اعتیاد پیدا کرده اند (مانند داروهای مسکن) و می خواهند بیشتر از نیاز خود داشته باشند. این افراد ممکن است در یک برهه زمانی به دلیل بیماری این دارو را دریافت کرده باشند، اما بعد از پایان دوره درمان و بدون تجویز مجدد پزشک به مصرف خودسرانه آن ادامه داده و به آن دارو اعتیاد پیدا کنند.
  2. هدف برخی می تواند فروش دارو باشد. دکتر شاپینگ یکی از راهکارهایی است که برخی افراد برای فروش غیرقانونی دارو به آن اقدام می کنند. این افراد با دروغ گویی و یا به کمک پزشکان سودجو می توانند داروها را بطور قانونی خریداری کرده و سپس به بیماران دیگر بطور غیرقانونی با قیمت بالاتر بفروشند.

در اختلال خودبیمارپنداری یا هیپوکندریا

که امروزه زیرشاخه اختلال اضطراب بیماری قرار گرفته است، فرد ترس مکرر و دائمی از مبتلا بودن یا مبتلا شدن به یک بیماری خطرناک را دارد. این افراد دائما درگیری ذهنی در مورد بیماری واقعی یا تخیلی خود دارند (بیماری واقعی آنها اکثرا خطرناک نیست ولی در ذهن شان این بیماری بسیار خطرناک است). آنها اعتقاد راسخی به بیمار بودن خود دارند (در حد هذیان نیست) و به نوعی فوبیای بیماری دارند.

این افراد نشانه های بیماری موردنظرشان و یا بیماری ناشناخته خطرناکی را که تصور می کنند ندارند و یا بصورت خفیف دارند، اما اضطراب این افراد در رابطه با بیماری شان بسیار بالا است.


همچنین بخوانید : درمان طبیعی سردرد: 18 روش موثر! 


در اختلال اضطراب بیماری شکایت از علائم بیماری کمتر است و تاکید بیمار بر ترس از ابتلا به بیماری است. به همین خاطر بیمار به متخصصین مختلف مراجعه می کند تا در نهایت بیماری خطرناکی که تصور می کند توسط یک پزشک تایید و کشف شود.

در این اختلال برخلاف معتادین به دارو، هدف بدست آوردن نسخه دارویی و مصرف داروی مسکن نیست. بلکه این افراد به دنبال راهی برای کاهش اضطراب خود نسبت به بیماری خطرناک غیرواقعی خود هستند.

در اختلال ساختگی نیز فرد خود یا دیگری را به دروغ مبتلا به نشانه های فیزیکی یا روانی بیماری نشان می دهد. این افراد حتی ممکن است به خود یا دیگری صدمه بزنند تا بتوانند ادعا دروغین خود را ثابت کنند و تا مدت ها نگهدارند.

انگیزه اصلی این افراد ایفای نقش بیمار برای کسب توجه است. حتی در صورت نسبت دادن بیماری ساختگی به دیگری، هدف آنها کسب توجه بابت نقش مراقبی است که نسبت به فرد بیمار دارند. این اهداف اکثرا روانی است و اهداف بیرونی مانند بدست آوردن نسخه یا بیمه درمانی نیست.

اختلال ساختگی تحمیل شده به خود برای جلب توجه اطرافیان است. در این حالت احتمال آسیب به خود نیز وجود دارد که باید سریعا به متخصص روانی ارجاع داده شوند.

اختلال ساختگی تحمیل شده به دیگران ممکن است در مادران نسبت به فرزندان خود دیده شود که نوعی کودک آزاری است. این اتفاق گاهی در خانه سالمندان توسط پرستاران و یا فرزندانی که نقش مراقبتی نسبت به والدین سالمند خود دارند نیز دیده می شود.

در ادامه بخوانید: