روان پلید به چه کسی گفته می شود؟
سایکوپت کیست؟ واژه سایکوپت یا روان پلید به شخصی اطلاق می شود که بی عاطفه و بی احساس است و کاملا غیر اخلاقی رفتار میکند. این را هم بگویم که واژه روان پلید به صورت علمی و برای نامگذاری مشکل روانی خاصی استفاده نمی شود. اما در دنیای روزمره و به زبان عام از سایکوپت برای توصیف افرادی با مشکلات اخلاقی بسیار می توان استفاده کرد.
سایکوپت کیست؟
اگر بخواهیم به ریشه های استفاده از این واژه برگردیم، به توصیفات اخلاقی بالا می رسیم. یعنی کسی که کلاهبردار، سوء استفاده گر و بی محبت است. اندکی بعد این واژه به جامعه پلید یا جامعه ستیز تغییر پیدا کرد. چرا که این افراد به جامعه هم به صورت کلی آسیب می رسانند. اما در طول سالیان متمادی روان شناسان و روان پزشکان به استفاده از همان واژه سایکوپت روی آوردند و حالا هم واژه سایکوپت کاربرد بیشتری دارد تا سوشال پت.
نکات بسیار مهمی در مورد این گروه شخصیتی وجود دارد که حتما باید بدانید. مثلا اینکه این افراد مشکل شخصیتی جامعه آزاری دارند اما در عین حال طیف رفتاری و شخصیتی شان بسیار وسیع بوده و در هر صورت خواهان شکستن قوانین هستند. بر همین اساس رفتارهای روان پلیدی از شخصی به شخص دیگر متفاوت است. بعضی هایشان مرتکب تجاوز جنسی می شوند و بعضی دیگر قتل! جالب است که خیلی از این افراد می توانند رهبران بسیار خوبی باشند. پس همه چیز بستگی به نوع رفتار این شخصیت ها دارد.
مرتبط: 13 مورد که نشان می دهند شما با یک روان پلید (سایکوپت) روبه رو هستید!
سایکوپت کیست؟ ویژگی های فرد سایکوپت
نکته مهم دیگری هست که گفتنش خالی از لطف نیست. یادتان باشد که رفتارهای سایکوپتی با سایکوپت بودن خیلی متفاوت است. ممکن است شخصی چندین رفتار سایکوپتی از خودش بروز دهد اما به معنای واقعی سایکوپت نباشد. یک سایکوپت واقعی ممکن است اصلا رفتارهایش را بروز ندهد. ممکن است شخصی تنها رفتارهای جامعه ستیزی داشته باشد اما یک سایکوپت واقعی باشد. پس قضاوت افراد و دسته بندی کردنشان بسیار مشکل بوده و کار هر کسی نیست. البته می توان رفتارها و نشانه های فرد سایکوپت را پیش بینی کرد. این رفتارها شامل:
- رفتارهای جامعه ستیزی
- نارسیسم
- بی عاطفه و بی احساس بودن
- فقدان عذاب وجدان
- فقدان حس همدردی
- تکانشگری
- جذابیت ظاهری
جالب است بدانید که 29 درصد جامعه یک یا دو رفتار از این لیست را بروز میدهند، اما تنها 6 درصد از افراد یک جامعه سایکوپت واقعی اند.
تست تشخیص سایکوپت
تست های بسیار زیادی برای تشخیص این ناهنجاری وجود دارد. شاید با یک سرچ ساده هزاران مورد پیدا کنید. اما بهترین تست تشخیصی که مورد استفاده قرار میگیرد، (PCL-R0) یا تست چک لیست سایکوپت نام دارد. در این چک لیست 20 آیتم وجود دارد و هر آیتم وجود یا عدم وجود رفتارهای سایکوپتی که نشانگر این ناهنجاری هستند را می سنجد. البته این چک لیست به تنهایی وسیله ی تشخیص نهایی نیست. در نهایت باید چند جلسه مصاحبه با یک روان درمان و گزارش های پلیس هم مورد ارزیابی قرار بگیرد تا تشخیص درستی داده شود.
این را هم بگویم که آیتم های این چک لیست مورد بررسی یک متخصص قرار میگیرند تا به آنها امتیاز داده شود و بر اساس نتیجه ی این امتیازات امکان ارتکاب مجدد جرم و توانایی فرد برای زندگی آزادانه در جامعه پیش بینی می شود. چرا که فرد روان پلید رفتارهای خشونت آمیزی هم دارد و همین خشونت منجر به ارتکاب جرم می شود. بسیاری از دادگاه ها میزان روان پلیدی فرد را می سنجند تا درصد ارتکاب مجدد جرم را پیش بینی کنند. بر همین اساس می توان از چک لیست روان پلیدی برای ثابت کردن خطرناک بودن و بی خطر بودن افراد برای جامعه استفاده کرد. جالب است بدانید که این چک لیست در صدور حکم حبس ابد و مرگ هم تاثیر گذار است. اگر در نتیجه ی تست مشخص شود فرد در زندان رفتار خشونت آمیزی دارد احتمالا حکم مرگ برایش می برند تا حبس ابد!
مرتبط: آیا تست های روانشناسی آنلاین قابل اعتماد هستند؟
نشانه های فرد سایکوپت
یادتان باشد که روان پلیدی از کودکی رشد می کند و رفته رفته وخیم تر می شود. در این بخش تعدادی از نشانه های رفتاری یک روان پلید را برایتان توصیف میکنم.
جذابیت ظاهری
این افراد معمولا در ظاهر بسیار جذاب هستند. مثلا خیلی خوش صحبتند، و همیشه داستان هایی از تجربیاتشان دارند که آنها را خوب نشان بدهد. شوخ طبع و کاریزماتیک هم هستند.
عاشق هیجان
این افراد عاشق هیجانند. علاقه مندند زندگی شان همیشه در جریان باشد و روی دور تند بچرخد. به همین دلیل است که قانون شکنی میکنند. لذت فرار کردن و گیر افتادن برایشان غیر قابل وصف است. پس از زندگی روتین و تکراری بیزارند.
غلو کردن
این افراد دروغ هایی می گویند که خودشان را بهتر نشان دهند. البته برای پوشاندن دروغ های قبلی شان هم از طرفند دروغ گویی استفاده میکنند. بنابراین گاهی در به یاد آوردن دروغ هایی که گفته اند و داستان هایی که سرهم کرده اند مشکل دارند. اگر هم کسی آنها را به چالش بکشد به راحتی داستان تازه ای سر هم می کنند و تحویلش می دهند.
خودشیفتگی
بیش از اندازه خودشان را مهم و ارزشمند تصور میکنند. بر همین اساس با قانون هایی که دیگران برایشان وضع کرده اند کنار نمی آیند و از قانون های خودشان استفاده میکنند.
مرتبط: آیا خودشیفتگی خوب است؟
سوءاستفاده گر
این افراد به راحتی آب خوردن متقاعدتان میکنند کاری کنید که خودشان دلشان می خواهد. به راحتی گناه دیگری را می پوشانند تا مجبورش کنند کاری کند که خودشان می خواهند و این یعنی ماهی گرفتن از آب گل آلود. آین افراد در سوءاستفاده گری استادند.
فقدان عذاب وجدان
این افراد اهمیت نمیدهند رفتارهایشان چه بلاهایی سر دیگران می آورد. فراموش میکنند که رفتارشان تا چه حد به احساسات دیگران آسیب زده اما هرگز فراموش نمیکنند که دیگران چه رفتار بدی در حقشان کرده اند. در نهایت هیچ حس عذاب وجدانی هم ندارند. کارهای بد و ناحقی هایشان را توجیه می کنند و دیگران را مقصر رفتارهای بد خودشان می دانند.
بی عاطفگی
یکی از ویژگی های رفتاری این افراد بی عاطفگی است. آنها معمولا سرد و بی روح هستند و احساسات واقعی شان را نشان نمی دهند. البته زمانی که به نفعشان باشد بازیگران احساسی خیلی خوبی می شوند. این احساسات هم بسیار سطحی است و زمان کمی دوام می آورد. مثلا برای نزدیکی با فردی حس عصبانیتشان گل میکند و برای تحت تاثیر قرار دادن دیگری خودشان را ناراحت نشان می دهند. این در حالی است که واقعا هیچ کدام از این حس ها را تجربه نمیکنند.
فقدان هم دردی
این افراد برای ایجاد حس ترس، ناراحتی و استرس در افراد لحظه شماری میکنند. چون از اینکار لذت می برند. اما هرگز درک نمیکنند که دیگران چه حالی دارند چون اصلا حس هم دردی ندارند. نسبت به درد و رنج دیگران کاملا بی خیالند. حتی اگر این افراد عضوی از خانواده یا دوست نزدیکشان باشد.
زندگی انگل وار
مدام ناله میکنند که وضع زندگی شان اصلا خوب نیست و دیگران باعث بی پولی و اوضاع بدشان هستند. اما هدف، سود بردن از مهربانی افرادی است که آنها را نمی شناسند. روان پلیدان از دلسوزی افراد استفاده میکنند و تمام تلاششان را میکنند تا جایی که می توانند از این شرایط سود ببرند.
کنترل رفتاری ضعیف
رعایت قانون و سیاست و دستورات دیگران برایشان عذاب آور است. حتی اگر خودشان آن قوانین را وضع کرده باشند هم نمی توانند برای طولانی مدت از این قوانین پیروی کنند. کنترل رفتارها و هیجان ها برای این افراد بسیار سخت است.
رفتارهای خشن جنسی
از آنجاییکه به آسیب دیدن افراد اهمیتی نمی دهند در رابطه هایشان هم خیلی خوب نیستند، مثلا دیده شده که این افراد خیلی خیانت میکنند. با غریبه ها رابطه ی محافظت نشده دارند. دیده شده که این افراد برای رسیدن به خواسته هایشان تن به رابطه ی جنسی می دهند چرا که سکس برایشان وسیله است نه عملی احساسی و عاشقانه.
مشکلات رفتاری زودرس
بیشتر افراد سایکوپت در سنین کودکی رفتارهایشان را بروز می دهند. برای مثال از مدرسه فرار میکنند، تقلب میکنند، به وسیله های دیگران آسیب می رسانند و رفتارهای خشنی دارند. این رفتارها در طول زمان بدتر می شوند و در زمان بزرگسالی فردی کاملا متفاوت با همسالان خود خواهند شد.
نداشتن هدف های بلند مدت و واقع گرایانه
هدف های یک روان پلید کوتاه مدت و خیالی است. مثل یک شبه پولدار و مشهور شدن. اما بیشتر اوقات نمی دانند چطور به این آرزوهایشان جامه ی عمل بپوشانند. راحت تر بگویم! بیشتر می خواهند یک شبه و بدون تلاش به آرزوهایشان برسند.
تکانشگری
سایکوپت ها با احساساتشان تصمیم میگیرند. در واقع وقتی برای فکر کردن به ریسک های احتمالی کارها نمیگذارند. در عوض بلافاصله تصمیم میگیرند و عمل میکنند. بر همین اساس خیلی راحت از کارشان استعفا میدهند، رابطه شان را تمام میکنند، ماشین جدیدی می خرند یا به شهری جدید نقل مکان میکنند.
بی مسئولیتی
تعهد داشتن برای یک سایکوپت کاملا بی معنی است. مهم نیست اگر بدهکار باشند یا قول داده باشند که کاری را تمام کنند. در نهایت برای هیچ کاری قابل اعتماد نیستند. به راحتی مسئولیت ها، تعهد ها و قول هایشان را فراموش میکنند.
ازدواج سودگرایانه
سایکوپت ها ازدواج میکنند چون برایشان سود دارد. مثلا ممکن است به خاطر پولدار بودن پارتنرشان یا تقسیم شدن اقساطشان با او ازدواج کنند. همین رفتار موجب میشود در زندگی بارها و بارها طلاق بگیرند.
رفتارهای مجرمانه
قانون برای روان پلیدان یک پیشنهاد است نه اجبار. آنطور که می خواهند رفتار میکنند و رعایت قانون برایشان مثل بسته شدن بال و پر است. در زندگی شان جرم های زیادی مرتکب می شوند مانند شکستن قوانین مالی، دزدی، عدم رعایت قانون در رانندگی و خیلی قانون شکنی های دیگر.
دلایل بروز سایکوپتی
تحقیقات نشان داده که یکی از علل اولیه سایکوپتی ارتباط والد-فرزندی است. نبود احساس، رد شدن از سوی والدین و بی مهری موجب می شود ریسک ابتلا به روان پلیدی در کودکان افزایش پیدا کند. از سوی دیگر تربیت نادرست، حس ناامنی و جدایی های مکرر والدین هم به نوبه خود رفتارهای روان پلیدی را افزایش می دهد. دو ایدئولوژی در این مورد وجود دارد. عده ای از محققان بر این باورند که رفتارهای بد کودک موجب سردی و دوری احساسی والدین می شود. عده ای دیگر معتقدند که رفتارهای سرد و بی مهر والدین موجب روان پلیدی و تغییر رفتار کودک می شود.
روان پلیدی و خشونت
بیشتر مردم، روان پلیدان را قاتلین زنجیره ای تصور میکنند. مثل همان هایی که در فیلم ها می بینند. شاید تعدادی از روان پلیدان دست به کارهای این چنینی بزنند. اما بیشترشان در عین سایکوپت بودن چنین رفتارهای خطرناکی از خود بروز نمی دهند. بر اساس تحقیقات انجام شده سایکوپت خشن تر از سایر مردم هستند اما این مسئله باعث نمی شود که همگی مجرم و قاتل باشند. پیش آمده که این افراد به رهبران قوی تبدیل شدند و از این نقطه ی ضعف به عنوان سکویی برای پرش استفاده کردند.
درمان سایکوپتی
اینکه سایکوپتی به عنوان یک ناهنجاری قابل درمان هست یا نه خودش جای سوال دارد. خیلی ها معتقدند که درمانی برایش نیست و درمان های موجود تاثیری ندارند. جالب این جاست که سایکوپت های زن و مرد در شدت خشونت با هم متفاوتند و از این نظر درمان برای خانم ها راحت تر و کمی تاثیر گذارتر است.
آن روی سکه را هم باید در نظر داشت. سایکوپت ها این طور تصور میکنند که مشکلی ندارند و این بقیه افراد جامعه هستند که مشکل روانی دارند. به همین خاطر بهتر است به جای درمان، کنار آمدن با شرایطشان را یاد بگیریم چون آسان تر و کارآمدتر است. زندگی و کار در مجاورت یک انسان بی احساس، بی مسئولیت و خشن خیلی هم کار آسانی نیست. بدتر اینکه شاید رفتارهایشان بر سلامت روان انسان های کنارشان هم تاثیر بگذارد. اگر زندگی با یک سایکوپت اذیتتان میکند و نمی توانید خودتان را خلاص کنید از یک متخصص کمک بگیرید. مرزهای سلامتی خودتان را در نظر بگیرید تا زندگی تان راحت تر بچرخد و مورد آزار قرار نگیرید.
در ادامه بخوانید: آیا دونالد ترامپ روانپریش یا سایکوپت است؟
