نقد و بررسی انیمیشن بتمن ؛ جوک مرگبار

با ما در نقد و بررسی انیمیشن بتمن ؛ جوک مرگبار همراه باشید، این انیمیشن در ژانر ابرقهرمانی طبقه بندی می شود و محصول سال 2016 است قبل از نقد و بررسی نگاهی به عوامل انیمیشن خواهیم انداخت.

عوامل انیمیشن

کارگردان: سم لیو

فیلمنامه نویس:برایان آزارلو (براساس کمیک جوک مرگبار نوشته ی آلن مور و برایان بولاند)

صداپیشگان: کوین کانروی، مارک همیل، تارا استرانگ و ری وایز

خلاصه داستان: جوکر از زندان گریخته و بتمن به دنبال اوست که ناگهان جوکر به خانه ی جیمز گوردون حمله می کند و پس از فلج کردن باربارا گوردون جیمز گوردون را گروگان می گیرد و سعی دارد با شکنجه ی فیزیکی و روحی و روانی او منظور خاصی را برساند…


همچنین بخوانید:

بهترین کمیک های بتمن که باید بخوانید ؛ شوالیه شنل پوش در برابر نیمه تاریک گاتهام! 

هرآنچه باید درباره فیلم سینمایی جوکر 2 بدانید!


نقد و بررسی انیمیشن بتمن ؛ جوک مرگبار

نمی دانم مسئله ی قطاری که افرادی در مسیرش هستند و یک سوزنبان می تواند با تغییر دادن مسیر قطار جان افراد بیشتری را نجات دهد و از طرفی باعث مرگ فرد دیگری که در مسیر دیگر قرار دارد بشود را شنیده اید یا نه؟ مسئله ای که یک بحران جدی را مطرح می کند که آیا این کار اخلاقی است یا نه؟

آیا سوزنبان باید اهرم را بکشد؟

بیایید این فرض را پیچیده تر کنیم فرض کنید راننده ی قطار دیوانه است و دارد با سرعت به سمت افرادی که به ریل بسته شده اند پیش می رود و تنها راه متوقف کردنش کشتن راننده است…

از این فرض اخلاقی می توان برای تشریح رابطه ی بتمن و جوکر استفاده کرد و به سوالی مهم رسید آیا کشتن دیوانه ای که نسبت به بدی آنچه انجام می دهد آگاه نیست عملی اخلاقی است؟

آیا به طور کلی کشتن می تواند راه حلی اخلاقی برای نجات سایرین باشد؟

حتما عده ای می گویند بله؛ آن فرد مجرم است اما آیا کشتن کسی که در اتمسفری سالم رشد نکرده و حداقل نیازهای زندگی خوب و شرافتمندانه در اختیارش قرار نداشته تا نهایتا به مجرم تبدیل شده عملی اخلاقی است؟

اگر پاسخ شما به این سوال هم بله است آیا می توانید تضمین کنید اگر در شرایط او رشد می کردید مجرم نمی شدید؟

یا از طرفی دیگر آیا نکشتن یک مجرم که با هر بار آزادیش مثل قطار شروع به حرکت می کند و جان افراد دیگری را می گیرد عمل اشتباهی نیست؟

این فرض ها به همان اصلی ختم می شود که بتمن به عنوان کد اخلاقی برای خودش قرار داده است.

اصلی که می گوید “مهم نیست متهم چه عملی انجام داده است یا در شرف انجام چه کاری است نباید او را کشت چون عمل کشتن غلط است.”

عدالت برای بتمن آماده کردن بستری برای تغییر کردن یک مجرم است در جهانبینی بتمن همه ی کسانی که باعث ایجاد اتمسفری سمی در جامعه شده اند یا کاری برای بهبودش نکرده اند در شکلگیری یک مجرم مقصرند.

بتمن ساختار عدالت را در گاتهام آسیب دیده می بیند پس برای پرکردن جای خالی پایه ی شکسته ی آن مجرمان را با ترسی بازدارنده از خودش مواجه می کند اما همچنان به هارمونی عدالت اعتقاد دارد.

عدالتی که به دنبال انتقام نیست بلکه به دنبال تغییر ساختاری است که در آن فقر از مردم مجرم ساخته و در امتداد آن مجرمان، اتمسفری سمی ساخته اند و در آن اتمسفر، مجرمانی جدید ظهور می کنند.

سختی انجام پیاده سازی چنین فرمی از عدالت برای بتمن آنجاست که آستانه ی تحمل یک فرد یا سیستم در برخورد با مجرمی که بارها و بارها آزاد شده و جان افراد بیشتری را گرفته محدود است.

تا کی می توان زیر بار مردن افراد بی گناه خم نشد و مقابله به مثل نکرد و اصلا تحمل چنین باری بر دوش یک نفر تا چه حد می تواند سنگین باشد؟

انیمیشن بتمن: جوک مرگبار به کارگردانی سم لیو و نویسندگی برایان آزارلو براساس یکی از تاریکترین آثار کمیک به همین نام با قلم آلن مور ساخته شده است کمیکی که همینقدر عمیق و فلسفی و البته بزرگسالانه است.


همچنین بخوانید: رابرت پتینسون در نقش بتمن ! ؛ تیزر جدید فیلم The Batman را تماشا کنید


انیمیشن جوک مرگبار برای نشان دادن سنگینی باری که بر دوش بتمن قرار دارد تا مرزها را نشکند و قانون نکشتنش را حفظ کند با فاصله گرفتن از بتمن در آغاز این بار را بر دوش بتگرل می گذارد.

بتگرل در جدال با خلافکاران با پاریس آشنا می شود و پاریس برای بتگرل مشابه خفیف آن چیزی است که جوکر برای بتمن است.

پاریس به عنوان شخصیتی جسور، جذاب و کاریرزماتیک در عین متفاوت بودن شباهت هایی به شخصیت بتگرل دارد و تا حدودی مثل جوکر پتانسیل آن را دارد که تلاش برای تحقق عدالت را به آزمون تحمل برای نشکستن مرزها تبدیل کند و بتمن این را به خوبی تشخیص می دهد و به همین خاطر سعی دارد او را از این پرونده کنار بگذارد.

بتگرل که درگیر نوعی رابطه ی عاطفی با بتمن است قضیه را پیچیده تر می کند.

نقد و بررسی انیمیشن بتمن ؛ جوک مرگبار
بتگرل پس از درگیری با پاریس

او با سماجت به جدال با پاریس ادامه می دهد تا اینکه خودش در اوج خشم در می یابد این بار سنگین تر از آن است که بتواند تحمل کند و ممکن است مرزی را بشکند که او را وارد مسیر دیگری می کند پس از بتگرل بودن فاصله می گیرد.

بتگرل یا همان باربارا گوردون علاوه بر نشان دادن دشواری پرهیز از انتقام شخصی به این جهت دارای اهمیت است که توجه ویژه ی بتمن به او را یادآوری می کند و می تواند فرض اخلاقی راننده ی دیوانه را حتی پیچیده تر از قبل کند…

اگر کسی که قرار است زیر گرفته شود از افراد مهم زندگیتان باشد آیا می توانید به نکشتن متعهد بمانید؟

سی دقیقه ی آغازین به عنوان یک پیش درآمد طولانی اگرچه از جنس قلم بی نظیر آلن مور نیست و شاید در لحظاتی بیش از حد اثر را دراماتیزه کرده باشد اما در خدمت اثر و پرورش شخصیت باقی مانده است که در مجموع اتفاق بدی نیست.

احتمالا زیاده گویی نیم ساعت آغازین تلاشی است تا با پرورش شخصیت بتگرل (باربارا گوردون) به عنوان زنی توانا و نه صرفا یک قربانی از کلیشه های جنسیتی فاصله بگیرد اما انگار درگیر کلیشه های جنسیتی بیشتری شده است که با معیارهای امروزی اشکال واقعا بدی است.

انیمیشن بلافاصله پس از نیم ساعت آغازین جنس و حس کمیک آلن مور را پیدا می کند.

صحنه ی جرمی که بتمن در هوای بارانی به آن پای می گذارد و قربانیانی که با لبخند روی لب مرده اند…

بتمن بلافاصله به دیدار جوکر می رود و صحبت هایش به وضوح نشان می دهد این بار سنگین با او چه کرده است.


همچنین بخوانید: بررسی انیمه سینمایی بتمن نینجا Batman Ninja ، نبرد به سبک سامورایی ها !


بتمن روزی را می بیند که ممکن است صبرش را از دست بدهد و جوکر را بکشد و برایش دور از ذهن نیست که حتی ممکن است خودش به دست جوکر کشته شود پس آمده است تا هشدار دهد که اگر چنین روزی رسید او تمام سعیش را کرده است تا مرزها را نشکند و در عین حال با خویشتنداری جلوی این چرخه ی معلول را بگیرد.

نقد و بررسی انیمیشن بتمن ؛ جوک مرگبار

انیمیشن جوک مرگبار به سراغ ریشه های شکلگیری شخصیت جوکر رفته است

انیمیشن جوک مرگبار با ورود به ریشه های جوکر شیوه ی شکلگیری یک مجرم را به خوبی تشریح می کند.

کمدین ناموفقی که نمی تواند آنطور که لازم است و می خواهد از همسر پا به ماهش محافظت کند و این فقر و تلاش های بی سرانجامش باعث می شود برای ساختن زندگی خوب حاضر به همکاری با خلافکاران شود و با انجام یک جرم ساده زندگی خوبی برای همسرش بسازد.

او البته از نظر خلافکاران قرار است در پوشش نقاب سرخی فرو برود که نوعی پوشش برای ایجاد حواس پرتی از سوی خلافکارهاست و او قرار است طعمه باشد قبل از اینکه او کار را شروع کند همسرش می میرد ولی برای بازگشت دیر شده است.

او در برخورد با بتمن می ترسد و حین فرار داخل مخزن محلول شیمیایی می افتد و به همین جهت رنگ پریده می شود و عقلش را از دست می دهد.

جوک مرگبار با پرداخت خوب به ریشه های جوکر باعث می شود نه تنها با او همذات پنداری کنید و برای او حس دلسوزی پیدا کنید بلکه دریابید کسی مجرم به دنیا نمی آید.

انیمیشن جوک مرگبار نقطه ی پیکی دارد که در کمیک اصلی بسیار وحشتناک است و هیچ ابایی از نشان دادن خشونت عریان ندارد اما ظاهرا سازندگان انیمیشن تصمیم گرفته اند در نمایش ابعاد روانی و فیزیکی شکنجه ای که جوکر به باربارا گوردون و جیمز گوردون وارد می کند به مخاطب تخفیف بدهند که می توانم بگویم با توجه به درجه سنی اثر قابل درک است و البته که نمی گذارد انیمیشن بازخوردی مشابه آنچه کمیک آلن مور دریافت کرد از مخاطبانش بگیرد.


همچنین بخوانید: تئوری‌های‌ پشت داستان فیلم‌ها که بهتر است آن‌ها را بدانید! قسمت اول


هدف جوکر از کار وحشتناکی که می کند اما قابل تامل است او معتقد است همه مانند او تنها به یک روز بد نیاز دارند تا مثل او بشوند.

انیمیشن در قیاس با منبع اقتباس از خشونت کمتری برخوردار است اما فضای سنگین آن را در خود حفظ کرده است

او سعی دارد از شرایط بد به عنوان بهانه ای استفاده کند که شکستنش را با آن توجیه کند و بگوید هرکس جای او بود با شرط داشتن یک روز بد مثل او عمل می کرد که نهایتا نمی تواند باعث شکست روانی جیمز گوردون شود و شکست می خورد.

پس شاید شرایط بد بتواند خلافکار بسازد شاید خلافکار خودش هم قربانی است اما بایدی در کار نیست و شرایط بد حتما خلافکار نمی سازد و افرادی هم هستند که مثل جیمز گوردون مقاومت می کنند و نمی شکنند.

بتمن و جوکر از یک منظر به هم شبیهند یکی از آنها سالهاست که شکسته است و دیگری سالهاست که بار جنایات طرف مقابل را تحمل کرده است و برایش دور از ذهن نیست که بشکند.

بتمن یک بار دیگر سعی می کند جوکر را با صحبت به مسیر درست باز گرداند و او در یک لحظه از عقلانیت و از سر حسرت می گوید که نه برای او دیر شده است!

سپس دوباره به حال خودش بر می گردد و جوک مرگبارش را تعریف می کند!

او می گوید: دو دیوانه سعی می کنند از تیمارستان فرار کنند و به روی پشت بام می روند یکی از آنها بدون مشکل می پرد اما نفر دوم که می ترسید سقوط کند نمی پرد و مشکلش را به دیوانه ی اول می گوید دیوانه ی اول می گوید من یک چراغ قوه همراهم دارم و روشنش می کنم تو می توانی نور را دنبال کنی همراهم بیایی اما دیوانه ی دوم با طعنه می گوید فکر کردی دیوانه ام به محض اینکه بپرم چراغ قوه را خاموش می کنی!

شاید بتوان گفت دو دیوانه بتمن و جوکر هستند که یکی با مرگ والدینش و تبدیل شدن به یک مامور خودخوانده دیوانه شده است و دیگری به خاطر فقر و از دست دادن همسر و افتادن در محلول شیمیایی.

اولی دارد به روشنایی تکیه می کند و از جنون می گریزد اما تلاش او برای رستگاری دیگری بی فایده است  چرا که بیش از روشنایی به جنونش متکی است.


همچنین بخوانید: بهترین فیلم های ابرقهرمانی که باید ببینید ؛ ژانر محبوب این روزهای هالیوود!


جوک با خنده ی بتمن و جوکر به اتمام می رسد و دقیقا مانند کمیک آلن مور انیمیشن هم پایانی بحث بر انگیز دارد چرا که در آخرین صفحه ی کمیک، بتمن با خنده هایی عصبی دست هایش را روی شانه های جوکر و نزدیک گردنش می گذارد و کمیک در اوج خنده ناگهان با سکوت به پایان می رسد و به نظر می رسد بتمن جوکر را می کشد!

نقد و بررسی انیمیشن بتمن ؛ جوک مرگبار
صفحه ی آخر کمیک جوک مرگبار به قلم آلن مور که در اوج خنده ناگهان با سکوت پایان می گیرد

شاید آلن مور اجازه نداشته جوکر را بکشد و او با این پایانبندی بحث برانگیز خواسته نیت خود را عملی کند و اصلا به همین خاطر است که نام این کمیک جوک مرگبار است…

اینجا هم در اقدامی مشابه بتمن دست هایش را دور گردن جوکر می گذارد و ما را با یک سوال پایانی تنها می گذارد.

آیا بتمن تحملش را از دست داد و قانونش را زیر پا گذاشت؟

که اگر اینطور باشد فرضی که جوکر مطرح کرده بود می تواند تا حدودی درست باشد.

انیمیشن جوک مرگبار انیمشن خوبی است اگرچه لحن تلخ و تند آلن مور را تعدیل کرده است اما همچنان اتمسفر آن و شخصیت پردازی چند بعدی آن را در دل خود حفظ کرده است که بسیار با اهمیت است.

یکی از نقاط عطف اثر صدای مارک همیل و کوین کانروی است که در طول سال های متمادی بر روی این شخصیت ها نشسته اند و نه تنها قدیمی نشده اند بلکه آنقدر خوبند که پیدا کردن جایگزین برایشان واقعا کار سختی خواهد بود.

جوک مرگبار فرصت خوبی است که می شود به واسطه ی آن تجربه ای  نزدیک به دنیای سیاه آثار کمیک دی سی به دست آورد؛ این اثر با شکستن قطب های سیاه و سفید و تحلیل ریز به ریز آن تجربه ی خوبی است که می تواند بستر خوبی برای انعکاس بهتر این لحن در سینما باشد.

در ادامه بخوانید: 

نکات مهم فیلم جوکر که احتمالا به چشم تان نیامده است!!! 

10 تا از بهترین فیلم های فانتزی که باید ببینید