اختلال هویت جنسی (ملال جنسیتی) یا ترنس چگونه است؟
ترنس یا ترنسسکشوال یا تراجنسی به شخصی گفته می شود که هویت جنسی او با جنسیت مادرزادی اش متناقض است. مثل ترنسی که قالب جسمانی اش مرد است و اندام و صفات جنسی ثانویه او مردانه است ولی خود را یک زن با شخصیتی زنانه می شناسد.
افراد تراجنسی خود را قربانی یک اشتباه بیولوژیکی می دانند که باعث شده هویت جنسی شان در قالب جسمانی جنس مخالف گرفتار شود.
اصطلاح تراجنسی (ترنس سکچوال)، ترنس یا تی اس برای افراد با اختلال هویت جنسی ( gender dysphoria ) بکار می رود. این اختلال در طبقه بندی اختلال های روانشناسی قرار دارد. افراد ترنس علاقه شدیدی به تغییر دادن جنسیت خود به هویت جنسیتی مورد نظرشان دارند و تمایل دارند با این هویت شناخته شوند. مراحل اینکار شامل تغییر رفتار و ظاهر، هورمون درمانی یا انجام عمل جراحی تغییر جنسیت است.
افراد ترنس از انجام کارها و داشتن رفتارهای مطابق جنسیت مادرزادی شان ناراضی هستند و آن را عذاب آور می دانند. عدم دسترسی به درمان می تواند باعث خودکشی افراد ترنس شود.
ترنس سکچوالیسم یا اختلال هویت جنسی متفاوت از همجنس گرایی یا دوجنسی بودن (هرمافرودیسم) است.
همچنین بخوانید: کاهش نارضایتی از جنسیت در افراد ترنس یا تراجنسی
تفاوت افراد ترنس با افراد دو جنسی
هرمافرودیسم یا دو جنسی بودن نوعی اختلال آناتومیک است. یعنی در بدن فرد مبتلا اندام های جنسی هر دو جنس مذکر و مونث وجود دارد. مثلا ممکن است یک آقا اندام تناسلی مردانه (هرچند کوچک) داشته و علاوه بر آن اعضای زنانه ای مثل رحم نیز در بدن او وجود داشته باشد.
افراد دو جنسی دچار نوعی ابهام جنسیتی هستند و نمی دانند که زن یا مرد هستند. این افراد معمولا عقیم اند و اِشکال اصلی در بدن آنها یا ژنتیک و ساختار کروموزومی آنها وجود دارد.
افراد ترنس اما در ساختار بدن خود هیچ تفاوت و نقصی ندارند و کاملا زن یا مرد هستند. اندام های جنسی داخلی و خارجی و صفات جنسی ثانویه ای که در طول زمان در آنها پدید می آید طبیعی و متناسب با جنسیت مادرزادی آنها است.
اندام جنسی و هورمون ها در افراد ترنس مطابق جنسیت مادرزادی شان است. به همین خاطر از لحاظ ظاهری نیز تفاوتی با جنسیت مادرزادی خود ندارند. علاوه بر آن در ترنس ها ساختار کروموزومی درست بوده و یک خانم کروموزوم XX و یک آقا XY است.
شما می توانید فیلم دختر دانمارکی (The Danish Girl) که داستان زندگی “لیلی البه” اولین کسی که بطور رسمی عمل جراحی تغییر جنسیت انجام داد را ببینید.
اختلال ملال جنسیتی
افراد ترنس در اصل اختلال در احساسات، هیجانات و تمایلات را تجربه می کنند. اختلال و مشکل اصلی آنها در ژنتیک و ساختار بدنی نیست.مثلا یک خانم تی اس، تمایلات، رفتارها و احساسات مردانه دارد و احساس می کند به اشتباه در قالبی زنانه گیر کرده است. این خانم ها معتقدند که باید مرد باشند و مطابق این الگوی ذهنی رفتار می کنند. آنها پس از بلوغ نیز تمایل دارند که گرایش جنسی مطابق با الگوی مردانه داشته باشند و تمایلات شان به سمت خانم ها است. به همین خاطر گاهی به اشتباه آنها را با افراد همجنس گرا یکسان می بینند. مردان تی اس نیز الگوی مشابه خانم های تی اس را اما در جهت معکوس جنسیت مادرزادی خود تجربه می کنند و احساسات زنانه آنها در قالبی مردانه به دام می افتد.
این اختلال در گذشته به نام اختلال هویت جنسی شناخته میشد و امروزه در کتاب های تخصصی روانشناسی آن را ملال جنسیتی می نامند.
تفاوت افراد تی اس با همجنس گراها در همین نکته است که افراد تی اس احساس نمی کنند که تمایل جنسی به همجنس خود دارند، زیرا معتقدند که جنسیت شان متفاوت با آن فرد است. به زبان ساده یک مرد تی اس در واقع خود را یک خانم می بیند که جذب یک مرد دیگر شده است و نه تمایل یک مرد به مردی دیگر. این افراد اغلب تمایل دارند ظاهر خود را نیز به هویت جنسی مورد علاقه خود تغییر بدند که باعث می شود شبیه یک زوج زن و مرد دیده شوند. درحالیکه در همجنس گراها شباهت ظاهری دو مرد یا دو زن رایج است.
آیا افراد ترنس دچار اختلال روانی هستند؟
از دیدگاه روانشناسی این گرایش یک اختلال روانی محسوب می شود ولی منظور از اختلال شباهت داشتن به اختلال هایی مثل توهم و هذیان اسکیزوفرنی یا بیش فعالی نیست. هر اختلال از لحاظ آسیب یا غیر طبیعی بودن رفتار فرد مبتلا با اختلال دیگر متفاوت است و تأثیر نگاه اجتماع به اختلال نیز آن را پررنگ تر می کند.
اختلال هویت جنسی یا ترنس اختلالی است که ممکن است دیگران به راحتی متوجه آن در دیگران نشوند. این دشواری حتی برای والدین افراد ترنس هم وجود دارد، زیرا تفاوت آنها با دیگران مشخص است ولی اختلال داشتن این افراد چندان آشکار نیست.
سن و اختلال ملال جنسیتی
ابراز این تفاوت جنسیتی بسته به سن تفاوت هایی دارد. ملاک های تشخیصی این اختلال در هر سن متفاوت است. این ملاک ها در کودکان نسبت به نوجوانان و بزرگسالان عینی و رفتاری تر است.
بعضی افراد ترنس از کودکی این ناهمخوانی محسوس بین جنسیت تجربه شده و جنسیت مادرزادی شان را احساس و ابراز می کنند. شروع رفتارهای مشابه جنس مخالف معمولا بین 2 تا 4 سالگی است که با دوره زمانی رشد رفتارها و تمایلات جنسیتی کودکان دیگر مطابق است.
کودکان بطور طبیعی در این سن متوجه جنسیت خود می شوند و به تدریج مطابق الگوی جنسیتی اجتماع خود رفتار می کنند. مثلا لباس و بازی های دخترها و پسرها متفاوت تر می شود یا تمایل دارند که نقش جنسیتی مشابه والد همجنس خود را داشته باشند.
اما از مهم ترین ویژگی های کودکان ترنس میل شدید آنها به ابراز خود با عنوان جنسیتی دیگر و ترجیح دادن پوشاک و رفتارهای مخالف با جنسیت مادرزادی شان است. برخی از کودکان این تمایل به جنسیت دیگر داشتن را دیرتر و در دوران مدرسه ابتدایی ابراز می کنند. گاهی این رفتارهای کودکان برای والدین بامزه بوده و در ابتدا تشویق می شود ولی به مرور والدین متوجه تفاوت های آشکار و پایدار فرزندشان شده و نگران می شوند.
ابراز ناراحتی از نشانه های بدنی در زمان بلوغ بیشتر می شود. برخی از افراد ترنس این نشانه ها را دیرهنگام و در حدود بلوغ یا خیلی دیرتر نشان می دهند. در این افراد والدین با تعجب بیان می کنند که در کودکی فرزندانشان هیچ نشانه ناراحتی از هویت جنسی خود نداشته است. والدین به دلیل تمایلات جدید فرزندشان در زمان بلوغ و البته نشانه های آن در رابطه با همجنس هایشان نگران انحراف جنسی فرزندشان می شوند.
واکنش رایج خانواده افراد ترنس
واکنش رایج خانواده ها در ابتدای این شرایط تنبیه و سرزنش و سپس مقابله و جر و بحث های شدید است. گاهی والدین فرزندان را طرد می کنند و گاهی به اجبار برای معاینه پزشکی یا روانشناسی می برند، هرچند آمادگی روانی شنیدن واقعیت اختلال فرزندشان را ندارند. اما متاسفانه تعداد کمتری خانواده وجود دارد که متوجه اختلال فرزندشان بشوند و برای گرفتن مشاوره به روانشناس مراجعه کنند.
افراد ترنس با درک اولین تفاوت ها در تمایلات و احساساتشان سعی می کنند علت آن را بیابند، آنها نیز مشابه والدین در ابتدا سردرگم هستند. اما آنها به دلیل تجربه ملموس تری که از شرایط شان دارند، این موضوع را سریع تر می پذیرند.
فضای مجازی و اختلال هویت جنسی
متاسفانه یا خوشبختانه امروزه اطلاعات زیادی در فضای مجازی در رابطه با انواع اختلال های روانی و بیماری های پزشکی وجود دارد. بخش مثبت ماجرا داشتن اطلاعات علمی دقیق تر برای برخورد مناسب داشتن است، اما بخش منفی این موضوع این است که همیشه اطلاعات تشخیصی بطور کامل در مطالب وجود ندارد. مطالب موجود در اینترنت برای آشنایی اولیه با مسائل ناشناخته است و برای تشخیص دقیق تر نیاز به متخصص است. برای قطعی شدن تشخیص هر اختلال و بیماری حتما به متخصص مرتبط با موضوع مشورت کنید.
از طرفی به دلیل فشارهای اجتماعی، ناامیدی ها عاطفی و جنسیتی یا حتی هیجان خواهی مواردی وجود دارد که افراد سعی در بازی کردن نقش افراد مبتلا به اختلال هویت جنسی را دارند. به همین خاطر از اینترنت و اطلاعات خلاصه شده از اختلال ها برای تلقین و باور کوچک ترین تفاوت های سلیقه ای به معنای تغییر جنسیت استفاده می شود. برخی افراد سعی می کنند با سرچ در اینترنت حدس خود را تأیید کنند و از افراد غیر متخصص راهنمایی می خواهند.
جامعه در مقابل افراد ترنس
این تغییر و باور تفاوت هویت جنسی با جنسیت مادرزادی یک موضوع بسیار عمیق با تبعاتی است که باید به مرور توسط مشاور برای فرد و خانواده آن شفاف سازی شود. اجبار فرد مبتلا به اختلال هویت جنسی به پذیرش جنسیت مادرزادی اش بسیار دردناک است. این افراد برای داشتن هویت فردی مانند همه انسان ها مبارزه می کنند و اگر مجبور به نداشتن هویت ادراک شده شان بشوند آسیب پذیرتر از هر فرد دیگری هستند.
از طرفی پذیرش این موضوع در بسیاری از فرهنگ ها همچنان یک تابو است. خانواده در برابر این مشکل دچار اضطراب و درگیری های بین فردی می شود. والدین احساس گناه می کنند و گاهی یکدیگر را متهم به ایجاد این مشکل شخصیتی در فرزندشان می کنند. نتیجه این تنش ها آسیب های زناشویی، ایجاد اختلال های روانی در سایر اعضای خانواده و گاهی ترک خانه توسط افراد ترنس است.
همچنین بخوانید : با سندرم “مردانگی سمی” که حاصل القای کلیشه های جنسیتی در مردان است آشنا شوید!
سایر اختلال های روانی مرتبط با تمایل به تغییر جنسیت
در برخی از افراد، تمایل به تغییر جنسیت به علت اختلال هویت جنسی نیست، بلکه می تواند علت های دیگری وجود داشته باشد. برای مثال ممکن است اختلال های دیگری مانند اختلال های شخصیت، افسردگی و برخی اختلال های روانپریشی باعث ایجاد این گرایش در فرد شده باشند. برای مثال فردی که دچار اختلال شخصیت نمایشی است و این گرایش را با ابراز خود با جنسیت متضاد واقعیت نشان می دهد. این حالت در این افراد با روان درمانی و مصرف دارو قابل کنترل و درمان است.
شیوع اختلال هویت جنسی
شیوع این اختلال بسیار کم است و حدود صدم یا هزارم درصد است. برای مثال در پسران حدودا بین 5 تا 14 کودک از 1000 کودک دچار این اختلال هستند.
تمام افرادی که گرایش به تغییر جنسیت دارند لزوما دچار اختلال هویت جنسی نیستند. تشخیص این اختلال توسط متخصصین پزشکی و روانشناسی در سازمان پزشکی قانونی انجام می شود تا افراد مبتلا به این اختلال بتوانند مجوز عمل جراحی تغییر جنسیت را دریافت کنند.
احکام فقهی برای افراد ترنس در ایران
با تلاش های خانم مریم خاتون ملک آرا که اولین تراجنسی شناخته شده در ایران است، فتوای مشروعیت عمل تغییر جنسیت توسط آیت الله خمینی در ایران داده شد. خانم ملک آرا مدارک پزشکی و توضیح شرایط و ویژگی های خود که توسط متخصصین پزشک ارائه شده بود را به ایشان داد. امام با مشورت سه پزشک مورد اعتماد خود و بررسی تفاوت میان افراد ترنس و دو جنسی که از نظر پزشکی قابل پذیرش بود، اجازه عمل تغییر جنسیت را برای افراد دارای این شرایط صادر کرد.
خانم ملک آرا تلاش های بسیاری برای حمایت از افراد ترنس در جامعه داشت و انجمن حمایت از بیماران مبتلا به اختلالات هویت جنسی ایران ( http://gid.org.ir/ ) را تأسیس کرد.
از مشهورترین ترنس ها در ایران آقای سامان ارسطو است که با موفقیت عمل جراحی تغییر جنسیت را پس از 42 سال انجام داد. که فیلمی درباره مشکلات تغییر جنسیت با توجه به زندگی او ساخته شده است.
در ادامه بخوانید:
