چرا اکثر ویروس های کشنده از خفاش ناشی می شود؟ این سوالی است که این روزها ذهنمان را درگیر خود کرده است. اگر می خواهید بدانید چرا اکثر ویروس های کشنده از خفاش ناشی می شود این گزارش را بخوانید.

ابولا، ماربورگ، سارس و حالا بیماری جدید به نام کرونا ویروس همگی یک ویژگی مشترک دارند: همه ی این بیماری ها از خفاش ها شروع شده اند.

بر اساس تحقیقات جدید که در برکلی یو سی انجام شده است سیستم ایمنی پستانداران موجب زاد و ولد هر چه بیشتر ویروس ها شده و موجب می شود ویروس ها از جانداری به جاندار دیگر منتقل شود.

ویروس هایی که به بدن سایر جانداران از جمله انسان منتقل می شوند بسیار کشنده هستند.

چرا اکثر ویروس های کشنده از خفاش ناشی می شود؟

از تب های وحشتناکی که منجر به خون ریزی می شوند و در نیمه ی دوم قرن بیستم شیوع بیشتری داشتند گرفته تا پیدایش اخیر ویروس هایی مانند کرونا ، همه و همه منبعی از خفاش داشتند و در نهایت میتوان به این نتیجه رسید که اکثر ویروس های کشنده از خفاش ناشی می شوند.

اگر با دید جانوری شناسی به این موضوع نگاه کنیم اصلا جای تعجبی ندارد که خفاش بیش از سایر پستانداران منبعی برای شیوع ویروس های کشنده باشد.

بیش از 1400 گونه ی متفاوت خفاش وجود دارد. این گونه ها در سراسر دنیا وجود دارند و تقریبا 20 % از انواع پستانداران روی کره ی زمین را تشکیل می دهند.

شکارچیان خفاش در طبیعت بسیار کم هستند و  این جانداران نسبت به اندازه شان عمری بسیار طولانی دارند. بعضی گونه های این جانداران تا 40 سال عمر می کنند.

اما جوندگان از لحاظ تعداد گونه های جانوری و تعداد هر نوع از خفاش ها هم بیشتر هستند. مشخص است که موش ها هم موجب انتقال انواع خاصی بیماری می شوند، اما تا به حال دیده نشده که نوع جدید از ویروس از این جانور انتقال پیدا کند.

در گذشته تصور می شد که موش ها موجب شیوع بیماری طاعون در قرون وسطی شده اند. اما تحقیقات نشان داده است که در واقع علت شیوع و همه گیر شدن طاعون در آن زمان انگل هایی مانند کنه و کک بوده است که ناقل بیماری بوده اند.

پس چه چیز خاصی در مورد خفاش ها وجود دارد که موجب می شود بیماری از آنها آغاز شود بدون اینکه خودشان به بیماری مبتلا شوند؟

مارک بوتس، متخصص اکولوزی و بیماری شناسی در دانشگاه یو سی برکلی گفته است:« نقطه ی نهایی نتیجه گیری آنها این بوده که خفاش ها میزبان هایی بسیار خاص برای بیماری ها هستند.

این موضوع که اکثر بیماری های کشنده از این جانداران آغاز می شود اتفاقی نیست. خفاش ها چندان هم از لحاظ ژنتیکی به ما نزدیک نیستند و بنابراین انتظار نمی رود که چنین جانداری بیماری های کشنده ی انسانی را برای ما به ارمغان بیاورد.

این گزارش شامل توضیحاتی است که علل انتقال بیماری ها از این جاندار به انسان را شرح می دهد».

رابطه ی ویروس با میزبانش

ویروسی که بخواهد با قدرت و سرعت شیوع پیدا کند باید با میزبانش به مهربانی رفتار کند. هر چقدر ویروس با سرعت بیشتری زاد ولد کند میزبانش آسیب بیشتری می بیند و در نهایت زود تر از بین می رود.

بر همین اساس موفق ترین و کشنده ترین ویروس ها همان هایی هستند که این بالانس فوق العاده میان زاد ولد و از بین بردن میزبان را رعایت می کنند.

برای فهمیدن اینکه چگونه ویروس ها در برابر سیستم ایمنی پستانداران دوام می آورند، تحقیقاتی بر روی دو نمونه سلول خفاش انجام شده است. از نمونه ی سلولی میمون آفریقایی هم به عنوان کنترل استفاده شد.

تفاوت ها شگفت انگیز بود. سیستم ایمنی میمون به سرعت و شدت متوجه حضور ویروس شد و این در حالی است که سیستم ایمنی خفاش ها به راحتی با حضور ویروس ها کنار آمد.

سیستم ایمنی خفاش چگونه کار میکند؟

نمونه ی سلولی خفاشی به نام فاکس سیار استرالیایی بهترین پاسخ به حضور ویروس ها را نشان داد. در بدن این جانداران مولکول هایی به نام «اینترفرون-آلفا» تولید شد.

این مولکول ها که در واقع پاسخ سیستم ایمنی این جانداران هستند زمانی ترشح می شوند که بدن این جانداران تحت حمله ی ویروسی خارجی قرار بگیرد.

در واقع این مولکول ها برای سایر مولکول ها سیگنالی می فرستندو آنها را آماده میکنند تا پاسخ های ضد ویروسی شدیدتری از خود نشان بدهند و موجب توقف زاد و ولد شوند.

محققان مشاهده کردند که پس از این کاهش چشمگیری در سرعت زاد ولد ویروسی اتفاق افتاد. اما نکته این جاست که این اینترفرون ها در نهایت موجب زنده ماندن بیشتر و بیشتر ویروس در جاندار میزبان میشوند.

ویروس در بدن خفاش بیشتر دوام می آورد

کارا بروک ، نویسنده ی این گزارش گفته:« ویروس ها را مانند خطی از آتش در نظر بکیرید که در حال سوزاندن جنگلی هستند. بعضی از درختان مجهز به لباس های ضد آتش هستند و از آن جان سالم به در می برند.

در نهایت میبینید که درختانی هم در این میان سوخته و به خاکستر و ذغال تبدیل شده اند و هنوز هم سلول های ویروسی هستند و به سوزندن ادامه می دهند».

مثال بالا به این معنی است که ویروس میتواند بدون کشتن میزبانش به زاد ولد ادامه دهد. در پایان قدرت کشندگی ویروس تا جایی بالا می رود که می تواند در ارگانیسم های دیگر هم کشنده باشد.

بروک در ادامه گفته:« سیستم ایمنی ترشح کننده ی اینترفرون در واقع به بقای ویروس ها کمک میکند. هر چقدر پاسخ سیستم ایمنی شما به این ویروس ها شدیدتر باشد، سلول های شما در برابر ویروس دوام می آورند .

اما ، ویروس ها در بدن شما زاد و ولد کرده و بدون آسیب زدن به بذن شما به عنوان میزبان تکثیر می شوند. اما وقتی چنین ویروسی وارد بدن جانداری مانند انسان می شوند که سیستم آنتی ویروس اینترفرونی ندارد، مشکلات بسیار جدی به وجود می آید».

اما چرا خفاش ها چنین سیستم ایمنی قوی دارند؟

فعالیت فیزیکی شدید در تمام پستانداران موجب ترشح مولکول هایی به نام رادیکال های آزاد می شود. ارگانیسم ها باید این رادیکال های آزاد را جمع آوری کنند و سیستم ایمنی مسئول چنین کاری است.

خفاش ها به عنوان تنها پستانداران پرنده موجود در این کره، سیستم ایمنی منحصر به فردی دارند که از آنها در برابر رادیکال های آزادی که در نتیجه فعالیت های پروازی تولید می شوند محافظت میکند.

به صورت کلی در بدن پستانداران هر چقدر متابولیم سریع تر باشد و ضربان قلب تند تر باشد، عمر کوتاه تر می شود. این در حالی است که متابولیسم آهسته تر و ضربان قلب کند تر موجب طولانی شدن عمر می شود.

گونه های جانوری هم اندازه خفاش ها نهایتا تا 2 سال عمر میکنند. اما ، خفاش ها، 30 تا 40 سال عمر میکنند. نکته این جاست که متابولیسم بدن خفاش ها دو برابر بدن موش هاست.

فرضیه ها حاکی از آنند که این توانایی خفاش ها در کنترل زاد ولد ویروس موجب میشود که این پستاندار پرواز کند. یکی از نتایج چنین پاسخی ایمنی به حضور ویروس ها آزادسازی مقدار قابل توجهی اینترفرون آلفا است.

بروک در ادامه خاطر نشان کرده که اگر انسان چنین سیستم ایمنی داشت خودش را نابود میکرد.

دکتر بروک گفته:« خفاش ها قادرند این سی00ستم ایمنی را کنترل کنند. کنترل این سیستم ایمنی با ایجاد بالانس از طریق پاسخی ضد ویروسی ممکن میشود.

اگر بدن ما برای ایجاد چنین بالانسی تلاش کند ویروس ها بیشتر زاد و ولد میکنند. اما خفاش ها دربرابر چنین خطای سیستمی امن هستند.»

هرچند این گزارش توضیحی برای انتقال ویروس های حیوانی به انسان ها توضیحی ارائه نمی دهد، دلایل روشنی برای علل شیوع ویروس از خفاش ها ارائه شده است.