شما می توانید با رفتار کردن به طور خاص باعث تغییر رفتار فرزندتان شوید!
ما می توانیم باعث افزایش رفتار خوب در کودکان باشیم؟ چگونه رفتار خوب کودکمان را افزایش دهیم؟ یا چکار کنیم کودک مان رفتارهای خوب داشته باشد؟ خوشبختانه باید بگویم که شما قادر به افزایش رفتار خوب در کودکان هستید. به این منظور، در ادامه شما را با فن “تقویت افتراقی” آشنا خواهیم کرد، که شما را برای دستیابی به این هدف کمک خواهد کرد.
تقویت افتراقی باعث افزایش رفتار خوب در کودکان و کاهش رفتار نامطلوب متغایر با آن، با استفاده از تقویت کننده ها می شود. کاهش رفتار نامطلوب فرصت را برای ایجاد رفتار مطلوب باز نگه می دارد.
همینطور طبق “قانون اثر”، احتمال وقوع رفتاری که تاثیر مطلوب بر محیط می گذارد، در آینده بیشتر است. به این معنی که زمانیکه فرد رفتاری را انجام می دهد و نتیجه ی آن را مثبت می بیند به احتمال زیادی آن رفتار را تکرار می کند. شما می توانید این تاثیر مثبت بر محیط را با استفاده از تقویت کننده ها (پاداش ها) به کودکتان انعکاس دهید و باعث افزایش رفتار خوب در کودکان تان شوید.
تقویت کننده ها ابزاری هستند که برای افزایش یا کاهش رفتار استفاده می شوند و انواع مادی و غیر مادی دارند. تقویت کننده های غیر مادی مثل تحسین کردن (که بسیار موثر واقع می شود) ، لبخند زدن، تشکر کردن، پارک بردن و … و تقویت کننده های مادی مثل پول دادن، شکلات دادن، عروسک خریدن و….
در ادامه روش هایی برای شناسایی تقویت کننده موثر برای فرزندان تان و افزایش رفتار خوب در کودکان را به شما معرفی خواهیم کرد. با ما همراه باشید.
چه زمانی می توانیم از فن تقویت افتراقی استفاده کنیم؟
قبل از اجرا ابتدا باید بررسی شود که آیا این فن برای موقعیت مناسب است یا نه؟ برای این منظور باید به موارد زیر توجه کنید:
1.رفتار مطلوب باید حداقل چند بار رخ دهد. زیرا شما نمی توانید باعث افزایش رفتاری که رخ نمی دهد شوید، مگر اینکه با استفاده از فن های دیگر رفتار را ایجاد کنید.
2.حتما لازم است تقویت کننده ای را شناسایی کنید، اگر نمی توانید تقویت کننده ای پیدا کنید، این فن قابل اجرا نخواهد بود.
مراحل اجرای تقویت افتراقی به شرح زیر است:
1. داشتن تعریفی روشن و واضح از رفتار مطلوب:
رفتار مطلوبی که قصد در افزایش آن دارید را به طور دقیق و واضح، تعریف و مشخص کنید. این کار به شما کمک خواهد کرد تا متوجه شوید که رفتار به درستی تقویت می شود یا خیر، و اینکه شما را قادر به ثبت رفتار برای ارزیابی موفقیت آمیز بودن فن می کند.
بر فرض مثال رفتار مطلوبی که سعی در افزایش آن دارید جمع کردن اسباب بازی ها و وسایل است.باید آن را به طور روشن مشخص کنید و قبل از اجرای فن مدتی به ثبت آن بپردازید و در مدت اجرا و بعد آن هم آن را ثبت کنید.
2. داشتن تعریف روشن و واضح از رفتار نامطلوب:
این مهم به شما کمک خواهد کرد که در صورت وقوع رفتار نامطلوب آن را تقویت نکنید و با ثبت رفتار از کاهش وقوع آن اطمینان حاصل کنید. برفرض مثال رفتار نامطلوب مورد نظر ریخت و پاش کردن و بهم ریختن اتاق است.باید آن را به طور روشن مشخص کنید و قبل از اجرای فن مدتی به ثبت آن بپردازید و در مدت اجرا و بعد آن هم آن را ثبت کنید.
3. شناسایی تقویت کننده:
آنچه دقیقا شما باید انجام دهید تقویت کردن رفتارهای مطلوب و در مقابل تقویت نکردن رفتار های نامطلوب است، بنابراین شما به یک تقویت کننده احتیاج دارید. تقویت کننده ها در افراد مختلف متفاوت هستند ولی می توان با استفاده از یک سری روش تقویت کننده ای برای فرزند خودتان انتخاب کنید.
یک روش این است که ببینید چه چیزی رفتار نامطلوب را تقویت می کند و آن را از او بگیرید و در زمان وقوع رفتار مطلوب به او بدهید. به طور مثال ممکن است جلب توجه شما در زمان ریخت و پاش برای کودکتان تقویت کننده باشد. پس به او توجه نکنید و فقط سعی کنید با ناراحتی و اخم وسایل را سر جایش بگذارید. در عوض زمانی که خودش وسایلش را جمع کرد به او توجه کنید و با او صحبت کنید و تحسینش کنید.
روش دیگر این است که کودکتان را دقیقا زیر نظر بگیرید تا ببینید از چه کاری یا چه چیزی لذت می برد؟ با استفاده از اصل پریماک از آن به عنوان تقویت کننده استفاده کنید. به این صورت که مثلا به او بگوید اول اتاقت را جمع می کنی بعد اجازه داری کارتون ببینی. در واقع از رفتار پربسامد برای افزایش رفتار کم بسامد استفاده می کنید.
روش دیگر این است که به سادگی از او بپرسید چه چیزی دوست دارد و اگر پول داشت چه چیزی می خرید؟ و به سادگی از آنها به عنوان تقویت کننده استفاده کنید.
روش دیگر هم این است که انواع تقویت کننده ها را به کودکتان ارائه کنید تا ببینید که کدام یک بیشتر موثر واقع می شوند.
4. تقویت فوری و مستمر رفتار مطلوب:
شما باید بلافاصله پس از وقوع رفتار مطلوب تقویتش کنید، در غیر این صورت تقویت افتراقی اثر خود را از دست خواهد داد. در ابتدای کار تقویت بلافاصله و مستمر رفتار مطلوب باعث افزایش آن می شود. یعنی هر بار که رفتار رخ داد تقویتش کنید نه اینکه یکبار تقویت کنید و دفعه ی بعد نکنید.
5. خودداری از تقویت رفتارهای نامطلوب:
لازم است که شما تقویت کننده ی رفتار نامطلوب را پیدا کنید و آن را حذف کنید، اگر امکان حذف آن وجود ندارد، حتما باید آن را تا جای ممکن کاهش دهید. زیرا در غیر صورت تقویت رفتار مطلوب موثر واقع نخواهد شد.اگر شما نمیتوانید هیچ توجهی به ریخت و پاش فرزندتان نکنید، حداقل سعی کنید با او صحبت نکنید یا به او نگاه نکنید.
6. تقویت متناوب به جای تقویت مستمر:
زمانی که مشاهده کردید رفتار مطلوب به دفعات اتفاق می افتد و رفتار نامطلوب بندرت اتفاق می افتد، زمان آن رسیده است که رفتار مطلوب را به طور متناوب تقویت کنید نه به طور مستمر. اینکار به حفظ رفتار در طول زمان کمک خواهد کرد. دیگر نیازی نیست هر بار که اتاقش را مرتب کرد او را تحسین کنید می توانید پس از 3 بار تمیز کردن و پس از مدتی پس از 6 بار تمیز کردن تحسینش کنید، تا رفتار در دراز مدت ماندگار باشد.
7. تعمیم دادن رفتار مطلوب در موقعیت های دیگر:
تعمیم به این معناست که رفتار مورد نظر در همه ی موقعیت ها رخ دهد، نه فقط پیش چشم شما. برای رسیدن به این هدف شما می توانید با مربی یا معلم کودکتان و بقیه ی اعضای خانواده صحبت کنید تا آنها هم برای افزایش رفتار مطلوب مورد نظر از تقویت افتراقی استفاده بکنند. ممکن است که فرزندتان فقط وقتی شما در خانه هستید اتاقش را تمیز کند و زمانی که شما حضور ندارید باز هم وسایلش را بهم بریزد مثلا در مهد یا محیط های دیگر، استفاده ی افراد دیگر از این فن باعث وقوع رفتار در موقعیت های دیگر خواهد شد.
لطفا نظرات و پیشنهادات خود را با ما به اشتراک بگذارید.
در ادامه بخوانید :
