نگاهی به فیلم Dont look up | داستانی علمی یا صرفا تخیلی ؟ 

فیلم بالا را نگاه نکن

فیلم dont look up به نویسندگی و کارگردانی فیلمساز کمدی، آدام مک کی (Adam McKay)، داستانی مملو از پارادوکس و ترکیبی از کمدی و مرگ را روایت می کند که توانست منتقدانی که سال‌ها بود منتظر فیلم خوبی در ژانر کمدی سیاه بودند را راضی کند.

این فیلم در شب کریسمس سال 2021 عرضه شد و توانست در مدت کوتاهی، رتبه پربازدیدترین فیلم نتفلیکس را کسب کند. بالا را نگاه نکن نظرات مثبت منتقدان فیلم های علمی دریافت کرد و مورد استقبال مردم قرار گرفت.

اما دلیل این استقبال چیست؟ داستان مهیج، حضور ستارگان بزرگ سینما یا وجود پارادوکس‌های زیاد در طول فیلم؟ با مجله وارونه همراه باشید تا نگاهی به اتفاقات و ویژگی‌های این فیلم بیندازیم و پاسخ سوال را پیدا کنیم.

داستان فیلم Dont look up

یک دانشجوی دکترای اخترشناسی به نام کیت دیبیاسکی (با بازی جنیفر لارنس) ستاره‌ی دنباله دار بزرگی به عرض 5 تا 10 کیلومتر را مشاهده می کند که در حال نزدیک شدن به زمین است. او این مسئله را با استاد اخترشناس خود، آقای رندال میندی (با بازی لئوناردو دی کاپریو) در میان می گذارد. آنها پس از محاسبه فاصله و سرعت آن با زمین، متوجه می شوند که این ستاره‌ی دنباله دار 6 ماه و 14 روز دیگر به زمین برخورد میکند.

از آنجایی که اندازه و سرعت این ستاره بسیار زیاد است، دارای قدرتی به اندازه یک میلیارد بمب هیروشیما یا قدرت یک زلزله 10 الی 11 ریشتری است. بدون شک، پس از برخورد با کره زمین باعث از بین رفتن کل کره و نابودی تمام مردم می شود.

همچنین بخوانید: بهترین فیلم های علمی تخیلی قرن بیست و یک

دکتر میندی و کیت این مسئله را اول برای دکتر تدی الگتروپ (رئیس سازمان حفاظت از سیاره مادری ناسا) و بعد برای رئیس جمهور خود، جینی اورلین، بازگو کردند. بلکه شاید بتواند با منحرف کردن ستاره‌ی دنباله دار، مردم کره زمین را از انقراض نجات دهند.

رئیس جمهور رسیدگی به این موضوع را جدی نمیگیرد و رسیدگی به آن را به بعد از برگزاری انتخابات میان دوره‌ای موکول می کند. به همین دلیل کیت و رندال تصمیم می گیرند خودشان دست به کار شوند و مردم را آگاه کنند. در پی این تصمیم آنها در برنامه محبوبی به نام دیلی ریپ (the Daily Rip) حضور پیدا می کنند. اما همه چیز آن طور که برنامه ریزی کرده بودند، پیش نمی رود. از طرف دیگر، عکس‌هایی از رئیس جمهور در فضای مجازی منتشر می شود که باعث می شود…

آنها چرا بالا را نگاه نمیکنند؟

پیتر ایشرول (مدیر شرکت بش و سومین فرد پولدار جهان) رئیس جمهور را متقاعد می کند که ستاره دنباله دار را منحرف نکنند. چرا که این ستاره دارای موادی مانند ایتریم، تربیوم، اسمیم، دیسپروزیم و… است که در ساخت کامپیوتر و تلفن همراه به کار می روند و تقریبا 140 تریلیون دلار ارزش دارند.

او پیشنهاد می کند که ستاره دنباله دار را با استفاده از پهبادهایی به اسم بیدز (مخفف پهبادهای تجسس و به دست آوردن بش) به تکه‌های کوچک تر تبدیل کنند. پس از آن سرعت آنها را کم کرده و به سمت اقیانوس آرام هدایت کنند تا توسط کشتی های نیروی دریایی آمریکا جمع آوری شوند.

وقتی که جینی (رئیس جمهور) با این موضوع موافقت می کند و از آنجایی که اگر ستاره دنباله دار به قمست های کوچکی تقسیم کنند دیگر قابل مشاهده نیست، تصمیم می گیرند که وجود ستاره را انکار کنند.

مرتبط: 20 تا از بهترین فیلم های علمی تخیلی که حتما باید ببینید

کیت و رندال از این موضوع به شدت عصبانی می شوند. به طوری که رندال در برنامه دیلی ریپ کنترل خود را از دست می دهد. با عصبانیت زیاد فریاد میزند و می گوید که “آنها به شما دروغ می‌گویند و بدون شک همه ما خواهیم مرد.”

پس از گذشت چند روز، ستاره دنباله دار در آسمان قابل رویت می شود. رندال و کیت، فیلمی منتشر می کنند و می گویند که ستاره دنباله دار، واقعی و در حال نزدیک شدن به زمین است و فقط کافی است به بالا نگاه کنید. اینجاست که کیت و رندال کمپینی به اسم بالا را نگاه کن (Look Up) راه اندازی کردند. بلکه مردم به آسمان نگاه کنند و از وجود ستاره دنباله دار مطمئن شوند.

از طرف دیگر، رئیس جمهور کمپینی تحت عنوان بالا را نگاه نکن (Dont Look Up) راه اندازی کرد. او گفت که رندال و کیت و تدی (رئیس سازمان حفاظت از سیاره مادری ناسا) قصد دارند شما را بترسانند. ولی ما از جان شما محافظت خواهیم کرد و با پول مواد با ارزشی که از ستاره دنباله دار کسب میکنیم، برای همیشه فقر را از بین می بریم.

لازم به ذکر است که حتی رایلی (با نقش آفرینی آریانا گرانده) طرفدار حزب بالا را نگاه کن است. او پس از برنامه های سخنرانی کیت و رندال، به همراه نامزد خود، دی جی، آهنگی با همین عنوان اجرا می کند. پس از راه اندازی این دو کمپین، جینی و کیت و رندال، مردم جامعه بین این دو کمپین تقسیم می شوند. این مسئله در پوستر های این فیلم نیز مشاهده می شود: عده‌ای به بالا نگاه می کنند و عده‌ای دیگر به روبه‌رو.

همچنین بخوانید: 10 تا از بهترین سریال های علمی تخیلی

ممکن است این داستان به واقعیت بپیوندد؟

با توجه به اینکه فیلم بالا را نگاه نکن داستانی از به پایان رسیدن کره زمین و انقراض نسل بشریت را روایت میکند، این سوال ذهن شما را درگیر می کند که “آیا ممکن است روزی این اتفاق بیوفتد؟” برای یافتن پاسخ به این سوال مصاحبه‌ای که با دکتر امی ماینزر، صورت گرفته است را مورد بررسی قرار می دهیم.

دکتر ماینزر که قبلا دانشمند ارشد گروه تحقیقاتی آزمایشگاه پیشرانش جت ناسا بوده است. اکنون استاد علوم سیاره‌ای در دانشگاه آریزونا است و در مورد سیاره‌های کوچک و ستاره‌های دنباله داری که به زمین نزدیک می شوند تجربه و تخصص دارد.

بیشتر بخوانید: فیلم های علمی تخیلی که به واقعیت پیوستند!

از دکتر ماینزر می شنویم که زمانی که فیلم “بالا را نگاه نکن” اکران شد، یک سیارک که بعدا Nereus 4660 نام گذاری شد به اندازه تقریبی 1100 مایل، از فاصله 2.4 میلیون مایلی زمین قرار دارد و به سمت زمین می آید. او در ادامه صحبت های خود افزود: “در آن زمان ما مختصات مداری این سیارک و مسیر حرکت آن را بررسی کردیم و متوجه شده‌ایم که با زمین برخورد نمی کند.”

او همچنین گفت: “از آنجایی که اجرام زیادی در فضا وجود دارند، این رویدادها طبیعی هستند. ستاره‌های دنباله دار یا سیارک های زیادی وجود دارند که بدون برخورد کردن با زمین از کنار آن می گذرند. اما این دلیل نمی شود که ما از آسمان غافل شویم و خطرات احتمالی را در نظر نگیریم. زیرا گاهی اوقات ممکن است از زمانی که این اجسام را شناسایی می کنیم تا زمانی که در نزدیک ترین فاصله از زمین قرار می گیرند، فرصت کمی در اختیار داشته باشیم. زیرا بعضی از آنها با سرعت خیلی بالایی حرکت می کنند.”

ستاره دنباله دار یا سیارک؟

دکتر ماینزر در طول مصاحبه خود گفت: “آدام مک کی (کارگردان فیلم) با من تماس گرفت. او درخواست کرد تا در ساخت این فیلم به او کمک کنم و داستان فیلم را از نظر علمی بررسی کنم، بسیار هیجان زده بودم. پس تصمیم گرفتم هر کمکی که از دستم برمی آید را از او دریغ نکنم. ما برای این پروژه همه چیز را بررسی کردیم. از درست بودن داستان از نظر علمی گرفته تا طراحی لباس های مناسب برای افراد، اینکه داستان در مورد یک سیارک باشد یا ستاره دنباله دار، به تصویر کشیدن میزان اهمیت این رویداد و…”

او همچنین در ادامه صحبت های خود افزود: “مهم ترین تصمیمی که باید می گرفتیم این بود که چه نوع جسمی به زمین نزدیک می شود. ما باید از بین سیارک و ستاره دنباله دار، گزینه‌ای را انتخاب میکردیم که اندازه، سرعت و میزان انرژی مورد نیاز برای تخریب کامل کره زمین را داشته باشد.

حتی برای اینکه بتوانیم راحت تر تصمیم بگیریم به یک سیارک در اطراف زمین سفر کردیم و در نهایت گزینه ستاره دنباله دار را انتخاب کردیم. زیرا ستاره دنباله دار، جسمی است که از قسمت بیرونی منظومه شمسی می آید و با سرعت فوق العاده زیادی (نسبت به سرعت زمین) حرکت می کنند.

باید به شما بگویم که ستاره دنباله دار دیبیاسکی در فیلم Dont Look Up از ستاره دنباله دار Neowise الهام گرفته شده است که سال گذشته تیم ما کشف کرده بود.”

مرتبط: ایده های علمی تخیلی که می توانند به واقعیت بپیوندند! 

“ما ستاره دنباله دار نئووایس را در اواخر ماه مارس کشف کردیم و در اوایل ژوئیه سال بعد (6 ماه بعد) در حال نزدیک شدن به خورشید بود. از این رو تصمیم گرفتیم که در فیلم بالا را نگاه نکن، 6 ماه پس از کشف ستاره دنباله دار با زمین برخورد کند.”

توجه به علم

ایمی ماینزر طی تماس های تلفنی‌ای که با دوست دانمشند خود “لئو” برای مشورت در مورد مسائل علمی داشته است، از او شنیده است که:

“از بابت این که فیلمی با این موضوع ساخته می شود به شدت خوشحالم. زیرا اهمیت این موضوع زیاد است و من احساس می کنم آنطور که باید به آن توجه نمی شود و به گونه‌ای احساس می کنم صدای ما دانشمندان شنیده نمی شود.”

دکتر ماینزر صحبت دوست خود را تایید می کند و می گوید: “لئو درست می گوید. در واقع اتفاقاتی که برای دکتر میندی (لئوناردو دی کاپریو) می افتد و سختی هایی که او و کیت و تدی متحمل می شوند، من را به یاد تجربیات خودم و همکارانم می اندازد. زیرا گاهی اوقات بازگو کردن اهمیت یک واقعه از نظر علمی هرچقدر هم که مردم مشتاق و دوستدارعلم باشند، بسیار سخت و دشوار است.

حتی در این بین بعضی اوقات سیاستمداران سعی در انکار این وقایع علمی دارند. درست مانند کمپین بالا را نگاه نکن که جینی اورلین در فیلم Dont Look Up راه اندازی کرد. در واقع این مسائل به قدری آزاردهنده هستند که گاهی اوقات ما هم مانند دکتر میندی (دی کاپریو) به شدت عصبانی می شویم.”

شخصیت های فیلم در واقعیت

این حال و هوای کمدی سیاهی که در طول فیلم قابل احساس است، به وضوح قصد دارد به افراد خاصی در زندگی واقعی اشاره کند، اما چه کسانی؟ با ما همراه باشید:

رئیس جمهور جینی اورلین

به طور کلی شخصیت جینی اورلین، به سیاستمداران زیادی شبیه است؛ از سیگار کشیدن جنجالی او گرفته تا پخش شدن عکس‌هایی در صفحات مجازی. اما افراد زیادی با دیدن جینی اورلین (با بازی هیلاری کلینتون)، به یاد دونالد ترامپ (Donald Trump) افتادند. زیرا جینی نیز مانند ترامپ، به طرز مضحکی وارد سیاست ملی شد و اصلا روشنفکر و آینده نگر نیست و علاوه بر آن دونالد ترامپ با دنیای علم آشنایی ندارد.

برای مثال همزمان با شروع فیلمبرداری فیلم و درست زمانی که جنگل های کالیفرنیا از شدت دمای بالای زمین در حال سوختن بودند، دونالد ترامپ به وید کروفوت، وزیر منابع طبیعی کالیفرنیا گفت که در سال های آینده زمین شروع به خنک شدن می کند. کروفوت در جواب او گفت که: “ای کاش زمین با رئیس جمهور هم عقیده باشد. چه چیزی بهتر از این.” دونالد در پاسخ به کروفوت گفت: “خب، این من هستم که می دانم، در واقع علم چیزی نمی داند.”

از دیگر شباهت‌های جینی با دونالد ترامپ می توان به ناتوانی او برای مقابله با مشکلات و سوء استفاده او از موقعیت‌اش (منصوب کردن پسر خود به عنوان رئیس کاخ سفید) اشاره کرد.

مرتبط: بهترین فیلم ها با موضوع توطئه که هرگز مثل آن ها را نخواهید دید!

جیسون اورلین

در واقع شخصیت جیسون (با بازی جونا هیل)، الهام گرفته از کسانی همچون ایوانکا ترامپ (Ivanka Trump) و همسرش جرد کوشنر (Jared Kushner)، یا دونالد ترامپ جونیور (Donald Trump Jr) می باشد. اما با این تفاوت که دونالد ترامپ هرگز جسارت این را نداشت که یکی فرزندان یا همسر خود را به عنوان رئیس دفتر خود منصوب کند.

جیسون شخصیتی بود که همیشه در حال متمایز جلوه دادن خود نسبت به بقیه بود. حتی زمانی که ستاره دنباله دار به کره زمین برخورد کرد، سعی داشت با آخرین انسان روی زمین بودن خود، شگفت انگیز بودن ذاتی خود را در توییتر به دیگران ثابت کند.

پیتر ایشرول

شخصیت پیتر ایشرول (با بازی مارک رایلنس) ترکیبی از شخصیت کسانی همچون موسس کمپانی اپل (استیو جابز) و مدیر عامل کمپانی تسلا و کمپانی اسپیس ایکس (ایلان ماسک) می باشد. روشی که ایشرول برای ردیابی تلفن های همراه خود و همچنین الگوریتم هایی که حتی می توانند علت و زمان مرگ افراد را پیشبینی کنند، شبیه به رازهای سیاه بسیاری از شرکت های فناوری در قرن بیست و یکم، از جمله فیسبوک است.

کاری که ایشرول در فیلم انجام داد، بسیار شبیه به دستکاری کردن اطلاعات سیاسی و انتشار اطلاعات غلط است که فیسبوک در اواخر دهه 2000 انجام داد. در سال گذشته یکی از کارمندان سابق فیسبوک، در مقابل مجلس سنای ایالات متحده شهادت داد که شرکت فیسبوک، الگوریتم هایی را دستکاری کرده بود تا سود را بالاتر از امنیت عمومی محاسبه کند.

بری ایوانتی

بری ایوانتی (با بازی کیت بلانشت) مجری برنامه دیلی ریپ (the Daily Rip) با ظاهر خاص و هوش زیرکانه‌ی خود برای به کارگیری شوخی های مختلف و بی اهمیت جلوه دادن مسائل مهم بسیار شبیه به میکا برژینسکی (Mika Brzeznski) مجری برنامه جو مورنینگ (Morning Joe) شبکه‌ی MSNBC می باشد. برژینسکی مجری برنامه صبحگاهی‌ای است که در میان سیاستمداران واشنگتن و افراد کشور محبوبیت دارد.

پایان فیلم dont look up

فیلم dont look up پس از اتمام تیتراژ خود، سکانسی را به نمایش می گذارد که بدون شما را شوکه خواهد کرد. این سکانس صحنه‌ای از زمین پس از برخورد ستاره دنباله دار را به تصویر می کشد. پسر رئیس جمهور آمریکا (جیسون)، که در پایگاه انجام عملیات کمپانی بش (Bash) توسط مادر خود رها شده بود، از زیر آوار پایگاه بیرون می آید و مادرش را صدا می زند.

او از گوشی تلفن خود استفاده می کند، فیلمی ضبط کرده و ادعا می کند که آخرین انسان روی زمین است. آیا این سکانس بیانگر این است که این فیلم ادامه خواهد داشت؟ ممکن است انسان های دیگری نیز زنده باشند؟ چه اتفاقی برای جینی و 2 هزار نفری که با سفینه مخصوص فرار کردند می افتد؟

به نظر شما این سکانس قصد دارد چه چیزی را به ما نشان دهد؛ نظرات خود را برای ما بنویسید.

در ادامه بخوانید: فیلم انگیزشی که به شما انگیزه پیشرفت و تلاش می دهند!