دلیل فراموش کردن خواب هایمان
چرا خواب هایمان را فراموش می کنیم؟ هر کسی تقریبا یک سوم از زندگی اش را در خواب سپری می کند. که البته قسمت اعظم این یک سوم هم با خواب دیدن می گذرد. نکته این جاست که بیشتر اوقات رویاهایمان را فراموش می کنیم. حتی اگر خیلی خوش شانس باشید و پس از بیدار شدن خواب تان را به یاد بیاورید پس از گذشت مدت زمان کمی باز هم همه چیز به فراموشی سپرده شده و به سرزمین رویاهای فراموش شده می پیوندد.
مطلب پیشنهادی: مراحل بی خوابی، تاثیر آن روی بدن و روش های درمان
باید با پزشکی در این مورد صحبت کنم؟
بیشتر ما وقتی بیدار می شویم این سوال را از خودمان می پرسیم که واقعا فراموش کردن رویاهایمان به همین زودی طبیعی است؟ خیلی ها به این نتیجه می رسند که باید با پزشکی در این مورد صحبت کنند. شما هم تا به حال به این موضوع فکر کرده اید که فراموش کردن رویاها به همین زودی طبیعی است یا نه؟ اگر می خواهید در این مورد بیشتر بدانید با من و مجله وارونه همراه باشید.
همه خواب می بینند، حتی شما!
بیشتر ما آدم ها خواب هایمان را خیلی زود فراموش می کنیم. کسانی هم که می گویند اصلا خواب نمی بینند از آن دسته آدم هایی هستند که اتفاقا خواب می بینند اما خیلی زودتر از دیگران فراموشش می کنند. البته حق دارید. باور کردنش به خصوص برای کسانی که فکر می کنند سال هاست خواب نمی بینند خیلی سخت است. اما ثابت شده که حتی این دسته از آدم ها هم دائما در حال خواب دیدن هستند و اگر در زمان مناسبی از خواب بیدار شوند حتما قسمتی از رویایشان را به خاطر می آورند.
مطلب پیشنهادی: آپنه خواب چیست و چگونه درمان می شود؟
علت فراموش کردن رویاهایمان چیست؟
راستش را بخواهید هنوز علت دقیق فراموش کردن رویاها مشخص نشده اما پردازش حافظه ما در زمان خواب سرنخ هایی به محققان داده است. با بررسی این سرنخ ها ایده هایی در مورد علت فراموش کردن رویاها به دست آمده. در قسمت بعد علت های فراموش کردن سریع رویاها را با هم بررسی خواهیم کرد.
شما بیدار هستید اما هیپوکامپ شما نه!
بر اساس مقاله علمی که در سال 2011 در ژورنال «نورون» چاپ شده است وقتی می خوابیم تمام قسمت های مغزمان همزمان با هم به خواب نمی روند. محققان مدعی اند آخرین قسمتی از مغز که به خواب می رود ناحیه ای به نام هیپوکامپ است. هیپوکامپ قشر خمیده ای در درون هر کدام از نیم کره های مغز است که مسئولیت انتقال اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت را برعهده دارد.
هیپوکامپ؛ آخرین قسمت از مغز که بیدار می شود
اگر هیپوکامپ آخرین قسمت از مغز است که به خواب می رود پس آخرین قسمتی خواهد بود که از خواب بیدار می شود. پس به این نتیجه می رسیم که وقتی از خواب بیدار می شوید رویاهایتان را به خاطر دارید اما چون هیپوکامپ هنوز کاملا فعال نشده اطلاعات از حافظه کوتاه مدت به بلند مدت منتقل نشده و در نتیجه خیلی زود رویاهایمان را فراموش می کنیم.
مطلب پیشنهادی: چرا نصف شب از خواب بیدار میشم؟
هیپوکامپ در طول شب فعال است
البته این موضوع دلیل خوبی برای فراموش کردن رویاهایمان است اما در عین حال دلیل خوبی برای غیر فعال بودن کامل هیپوکامپ در طول شب نیست. در واقع این قشر از مغزمان در طول خواب خیلی فعال است. اما نکته این جاست که فعالیت این ناحیه در طول خواب بیشتر در دسته بندی و ذخیره کردن تجربه ها و خاطره هایمان است. یعنی وقتی برای ثبت تجربه های جدید ندارد.
راحت تر بگویم! تحقیقاتی که در این زمینه انجام شده ثابت کرده است که هیپوکامپ در طول شب اطلاعاتش را به قشر کورتکس می فرستد اما اطلاعاتی دریافت نمی کند. به عبارت دیگر مسیر به صورت یک طرف باز است. اطلاعات از هیپوکامپ وارد کورتکس می شوند و به حافظه بلند مدت سپرده می شوند. اما اطلاعات جدید در هیپوکامپپردازش نمی شود که بعدا به کورتکس برود و برای همیشه ذخیره شود.
شب ها بدون آنکه بفهمید بارها و بارها بیدار می شوید
جالب است بدانید که وقتی بیدار می شوید مغزتان حداقل به 12 دقیقه زمان نیاز دارد تا اطلاعات حافظه را بازیابی و راه اندازی کند. تحقیقات جالبی در این مورد انجام شده. در این تحقیقات 18 نفر که مدعی بودند همیشه رویاهایشان را به خاطر می آورند و 18 نفر دیگر که می گفتند اصلا خاطره ای از خواب هایشان ندارند به عنوان جامعه آماری انتخاب شدند. در نتیجه این تحقیقات ثابت شد که آنهایی که خواب هایشان را بیشتر به یاد می آوردند نسبت به کسانی که می گفتند اصلا خواب نمی بینند، بیشتر در طول شب از خواب بیدار می شدند. در واقع گروهی که رویاهایشان را به یاد می آورند به طور متوسط هر بار 2 دقیقه در نیمه های شب بیدار می شدند و گروهی که رویاها را فراموش می کردند هر بار به مدت 1 دقیقه بیدار بودند.
انتقال دهنده های عصبی؛ کاسه داغ تر از آش
ناتوانی ما در به خاطر سپردن رویاهایمان تا حدودی به تغییرات در سطح دو انتقال دهنده عصبی برمی گردد. این دو انتقال دهنده عصبی عبارت اند از؛ نور آدرنالین و استیل کولین که در به خاطر سپردن خاطره ها نقش کلیدی دارند. وقتی می خوابیم میزان ترشح این دو انتقال دهنده در مغزمان به شدت افت می کند.
مطلب پیشنهادی: چرا وقتی خسته ایم خوابمان نمی برد؟
البته اتفاقات عجیب دیگری هم می افتند. وقتی وارد مرحله REM (حرکت سریع چشم ها) در خواب می شویم، یعنی همان مرحله ای که واضح ترین رویاها اتفاق می افتند، میزان استیل کولین به میزان زمانی که بیدار هستیم می رسد اما نورآدرنالین هم چنان کم می ماند.
تغییرات عجیب و غیرب در میزان انتقال دهنده های عصبی
هنوز خیلی راه مانده تا محققان به جوابی درست برای حل کردن «چرایی و چیستی» این ترکیب عجیب و غریب از انتقال دهنده های عصبی برسند اما این طور حدس زده ایم که همین تغییر پازل وار است که موجب می شود رویاهایمان را خیلی زود به دست فراموشی بسپاریم. در واقع وقتی استیل کولین زیاد می شود قشر کورتکس فعال تر شده و آماده دریافت اطلاعات است، اما وقتی نورآدرنالین کم می ماند اطلاعات حافظه مان به صورت نصفه و نیمه به کورتکس منتقل می شوند.
گاهی اوقات رویاهایمان خیلی به یاد ماندنی نیستند
یادتان می آید امروز صبح که دندانتان را مسواک می زدید به چه چیزی فکر می کردید؟ مغز ما دائما در حال گشت و گذار فکری است اما بیشتر این افکار بی استفاده هستند و اصلا ارزش ذخیره شدن ندارند. رویاهایمان هم همین خاصیت را دارند. درست مانند افکار روزمره مان بی استفاده و بی معنی هستند. به همین خاطر اصلا ارزشی برای به خاطر سپرده شدن نداشته و مغر هم فراموش شان می کند.
مطلب پیشنهادی: قبل از خواب چی بخوریم؟ 9 خوراکی و نوشیدنی برای افزایش کیفیت خواب
گاهی هم خیلی به یاد ماندنی اند!
اما درست آن روی سکه رویاهایی داریم که واضح، احساسی و پر معنا هستند. این دسته رویاها فراموش نمی شوند. شاید به این خاطر که بیشتر باعث بیدار شدن مان می شوند. یا شاید هم به این خاطر که روند داستانی مشخص تری داشته و به همین خاطر ذخیره کردن شان هم راحت تر است.
فوت و فن های فراموش نکردن خواب هایتان پس از بیداری
اگر می خواهید رویاهایتان را به یاد داشته باشید فوت و فن هایی هست که در این قسمت به آنها اشاره می کنم. برای مثال نوشیدن آب قبل از خواب موجب می شود در طول شب بارها بیدار شوید و به توالت بروید. این بیدار شدن های مداوم در طول خواب کمک تان می کند تا رویاهایتان را راحت تر به یاد بیاورید.
راه دیگری هم هست. مثلا وقتی در تخت خواب هستید دائما به خودتان یادآوری کنید که باید رویاهایتان را به خاطر بیاورید. در این صورت شانس شما برای به خاطر آوردن خواب هایتان بیشتر می شود. وقتی هم که بیدار می شوید دائما خواب نصفه و نیمه تان برای خودتان مرور کنید. چشمان تان را ببندید و رویایتان را در ذهن مجسم کنید. آنقدر این کار را تکرار کنید تا هیپوکامپ تان بیدار شود و اطلاعات خواب تان را به قشر حافظه بلند مدت منتقل کند.
