داروهای ضد اضطراب
یکی از معروف ترین داروهای ضد اضطراب زاناکس است. اما در مورد این دارو چه می دانید؟ می دانید چه ریسک ها و خطرات جانبی جدی دارد؟ می دانید سازمان غذا و داروی آمریکا مصرف این دارو را پر خطر اعلام کرده؟ می دانید برای این دارو هشدار جعبه ای در نظر گرفته شده است که نوعی هشدار درج شده بر روی جعبه مصرف داروهاست؟ با مجله وارونه همراه باشید تا هرآنچه باید در مورد داروهای درمان اضطراب بدانید را با شما در میان بگذاریم.
مرتبط: چطور به کسی که اضطراب دارد کمک کنیم؟
خطرات یکی از رایج ترین داروهای ضد اضطراب : بنزودیازپین
بنزودیازپین ها حتی اگر توسط پزشک معالج تجویز شوند منجر به وابستگی فیزیکی می شوند. یعنی اگر مصرف دارو ناگهانی ترک شود خطرات جانبی مانند مرگ به همراه خواهد داشت. راحت تر بگویم! مصرف بنزودیازپین ها موجب سوءمصرف و اعتیاد می شود. سوءمصرف هم که یعنی مصرف بیش از حد که به نوبه خودش ریسک اور دوز و مرگ را بالا می برد. پس تنها زمانی از این داروها استفاده کنید که پزشک تان تجویز کرده باشد و اگر در مورد مصرف این داروها نگران هستید و از عوارض جانبی شان می ترسید حتما با پزشک معالج در این مورد صحبت کنید.
درمان اضطراب
بیشتر مردم در برهه هایی از زندگی شان اضطراب دارند و کم کم این حس خودش از بین می رود. اما اختلال اضطراب موضوع متفاوتی است و اگر چنین اختلالی برای کسی تشخیص داده شود حتما باید از کمک حرفه ای استفاده کند تا اضطرابش مدیریت شود. درمان اضطراب معمولا شامل دارودرمانی و روان درمانی می شود.
نکته بسیار مهمی در این میان وجود دارد و آنهم این است که داروها، درمانی برای مشکل شما نیستند. آنها فقط کمک تان می کنند تا علائم این بیماری را مدیریت کنید. یعنی با مصرف داروها می توانید زندگی با کیفیت تری داشته و از زنده بودن بیشتر لذت ببرید. چون درمان هر فرد با دیگری فرق دارد روش های درمانی متفاوتی هم وجود دارند. بنابراین نیاز است تا شما و پزشک تان روش های متفاوتی را امتحان کنید تا به بهترین و سازگارترین مورد با خودتان برسید.
مطلب پیشنهادی: روش های کاهش اضطراب و رسیدن به آرامش
بنزودیازپین ها
بنزودیازپین ها مسکن هستند و به شما کمک می کنند عضلات تان را آرام و ذهن تان را خالی کنید. عملکرد این دارو در افزایش تاثیر یک سری فرارسان عصبی است. فرارسان های عصبی مولکول هایی شیمیایی هستند که پیام ها را در مغز از یک نورون به نورون دیگر جا به جا می کنند. بنزودیازپین ها در درمان گونه های مختلف اضطراب کاربرد دارند؛ مانند اختلال پانیک، اختلال اضطراب فراگیر و اختلال اضطراب اجتماعی. نمونه های داروهایی که بنزودیازپین دارند شامل :
- آلپرازولام
- کلرودیازپام
- کلنوزپام
- دیازپام
- لورازپام
درمان موقتی با بنزودیازپین ها؛ چرا؟
ناگفته نماند که از داروهای بنزودیازپین دار برای درمان موقتی اضطراب استفاده می شود. آنهم به این خاطر که مصرف چنین داروهایی موجب خواب آلودگی زیاد می شود و مشکلاتی مانند تعادل و حافظه ایجاد می کند. این را هم نباید فراموش کرد که بدن به مصرف این داروها خیلی زود عادت می کند. به همین دلیل هر روز تعداد بیشتری از افراد با مشکل اختلال در مصرف داروهای بنزودیازپین دار به بیمارستان ها مراجعه می کنند.
عوارض جانبی
علاوه بر خواب آلودگی و از دست دادن حافظه، مصرف داروهای بنزودیازپین دار عوارض جانبی زیر را هم در پی خواهد داشت
- تاری دید
- سردرد
- حس افسردگی
- گیجی
خطرات قطع مصرف ناگهانی بنزودیازپین ها
اگر بیشتر از 2 هفته از داروهای حاوی بنزودیازپین مصرف کرده اید نباید به صورت ناگهانی مصرفش را قطع کنید. چرا که اینکار موجب بروز ناخودآگاه علائم آزار دهنده ترک مصرف می شود. به جای ترک ناگهانی دارو با پزشک تان مشورت کنید و کم کم دوز مصرف را پایین بیاورید تا ریسک حملاتِ ترک کمتر شود.
بوسپیرون
این دارو، هم در درمان کوتاه مدت و هم در درمان اضطراب مزمن به صورت بلند مدت کاربرد دارد. البته هنوز کاملا مشخص نشده که عملکرد بوسپیرون در بدن چگونه است، اما اینگونه فرض شده که این دارو فرارسان های شیمیایی در مغز را که مسئول تنظیم خلق و خو هستند مورد تاثیر قرار می دهد. بوسپیرون باید چند هفته پشت سر هم مصرف شود تا تاثیرگذار باشد. این داروها تحت عنوان بوسپیرون و بوسپار که نام شرکت تولید کننده اش است به بازار عرضه می شوند.
عوارض جانبی
عوارض جانبی این دارو شامل سر گیجه، سردرد و حالت تهوع می شود. البته گاهی عوارضی مانند رویاهای عجیب و غریب و بی خوابی هم گزارش شده است.
ضد افسردگی ها
داروهای ضدافسردگی با تاثیر بر فرارسان های مغزی کار می کنند. از این داروها برای درمان علائم اضطراب استفاده می شود اما مصرف بیشتر از 4 تا 6 هفته می تواند عوارض جانبی جدی را در پی داشته باشد. انواع متفاوت ضد افسردگی ها شامل:
SSRI (بازدارنده بازجذب سروتونین)
بازدارنده بازجذب سروتونین با افزایش میزان سروتونین در مغز درمان می کند. این فرارسان شیمیایی در تنظیم خلق و خو، میل جنسی، اشتها، خواب و حافظه نقش دارد. SSRI ها معمولا در دوزهای پایین تجویز می شوند و کم کم میزان مصرف با نظر پزشک معالج بالا می رود. نمونه هایی از داروهایی که به روش SSRI عمل می کنند شامل:
- فلوکستین
- اسیتالوپرام
- پاروکستین
- سرترالین
عوارض جانبی
داروهایی که به روش بازدارنده بازجذب سروتونین عمل می کنند عوارض جانبی متفاوتی دارند اما بیشتر مردم می توانند این عوارض را تحمل کنند. این عوارض شامل:
- حالت تهوع
- خشکی دهان
- ضعف عضلانی
- اسهال
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- ضعف در عملکرد جنسی
ضد افسردگی های سه حلقه ای
ضدافسردگی های سه حلقه ای مانند SSRIها در درمان بیشتر انواع اضطراب ها خیلی خوب عمل می کنند؛ البته به جز اختلال وسواس فکری عملی! البته شیوه عملکرد سه حلقه ای ها هم مانند SSRI هاست و هر دو ابتدا از دوز پایین تجویز می شوند و کم کم میزان مصرف افزایش پیدا می کند. داروهای حاوی ضد افسردگی های سه حلقه ای شامل کلومیپرامین و ایمی پرامین می شود. البته این را هم بگویم که درمان به روش ضد افسردگی های سه حلقه ای کمی قدیمی است و به همین خاطر از داروهای جدیدتری که عوارض جانبی کمتری دارند بیشتر استفاده می شود.
عوارض جانبی ضدافسردگی های سه حلقه ای
عوارض جانبی ضدافسردگی های سه حلقه ای شامل:
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- منگی
- احتباس ادرار
- حالت تهوع و استفراغ
- یبوست
- افزایش وزن
- تاری دید
این عوارض جانبی با تغییردر دوز و تغییر در مصرف گونه های متفاوت سه حلقه ای ها، قابل کنترل است.
MAOI بازدارنده مونوآمین اکسیداز
بازدارنده مونوآمین اکسیداز معمولا برای درمان اختلال پانیک اتک و اختلال اضطراب اجتماعی کاربرد دارد. این روش درمانی با تنظیم فرارسان های عصبی که مسئول تنظیم خلق و خلق هستند عمل می کند. درمان به روش های دارویی بازدارنده مونوآمین اکسیداز که سازمان غذا و دارو تاییدشان کرده اما جزو داروهای آف لیبل (درمان بدون تایید) هستند شامل:
- ایزوکاربوکسازید
- فنلزین
- سلژیلین
- ترانیل سیپرومین
عوارض جانبی
درست مانند سه حلقه ای ها، بازدارنده های مونوآمین اکسیداز هم داروهایی قدیمی هستند و عوارض جانبی شان زیاد است. این عوارض جانبی شامل:
- خشکی دهان
- حالت تهوع
- اسهال
- یبوست
- خواب آلودگی
- بی خوابی
- سرگیجه
اختلال مصرف دارویی
باید به این نکته توجه داشت که مصرف برخی داروها مانند بازدارنده بازجذب سروتونین، مسکن هایی مانند استامینوفن و ایبوپروفن، داروهای سرماخوردگی و آلرژی، مکمل های گیاهی و برخی داروهای جلوگیری از بارداری در حین مصرف بازدارنده مونوآمین اکسیداز موجب اختلال دارویی می شود. مصرف همزمان این داروها با هم موجب بالا رفتن فشار خون شده و عوارض جانبی مرگ باری در پی خواهد داشت.
بتا بلاکرها یا مسدود کننده گیرنده ادرنرژیک بتا
بتا بلاکرها معمولا برای درمان مشکلات قلبی بکار می روند. البته از این داروها به صورت آف لیبل برای درمان علائم اضطراب، به خصوص اختلال اضطراب اجتماعی استفاده می شود. برای مثال ممکن است پزشک شما برای کنترل اضطراب پروپرانول (ایندرال) تجویز کند تا علائم شما در شرایط اضطراب زایی مثل سخنرانی کردن کمتر شود.
عوارض جانبی
بتا بلاکرها معمولا موجب عارضه جانبی نمی شوند اما گاهی مصرف شان با این نشانه ها همراه است:
- خستگی مزمن
- سرگیجه
- خواب آلودگی
- سردی انگشتان دست و پا
- مشکل در به خواب رفتن
- حالت تهوع
- تنگی نفس
درمان خانگی اضطراب
روش های کاهش اضطراب در خانه بسیارند که کمک تان می کنند از شر اضطراب خلاص شوید. از این روش ها می توان همزمان با دارودرمانی استفاده کرد. این روش ها شامل لیست زیر می شود.
ورزش
همگی از فواید ورزش بر سلامت روان آگاهیم. ورزش کردن کمک می کند تا استرس تان را کم کنید و البته بر سلامت کلی روانی و جسمی تان هم تاثیرگذار است. در واقع با ورزش کردن فرارسان های عصبیِ اندورفین در خون بیشتر می شوند. این فرارسان های طبیعی در بدن مانند مسکن های طبیعی عمل کرده و کیفیت خواب تان را هم بهبود می بخشند. تحقیقات ثابت کرده که حتی ورزش های کوتاه مدت، در حد 10 دقیقه، آنهم در فضای بسته منزل در بهبود خلق و خو موثر خواهد بود.
مرتبط: دلایل و درمان اضطراب در شب
مدیتیشن
15 دقیقه وقت گذاشتن برای مدیتیشن، سکوت و تنفس عمیق کمک تان می کند آرام شوید و اضطراب تان را هم کم می کند. می توانید به موسیقی گوش دهید یا عبارت آرام بخش خودتان را تکرار کنید.
دم نوش بابونه
نوشیدن دم نوش بابونه یا داروهای مکمل حاوی بابونه هم کمک می کنند اضطراب تان کمتر شود. تحقیقاتی در این زمینه انجام شده و ثابت شده است که مصرف سه وعده 500 میلی گرمی مکمل بابونه در طول روز موجب درمان اختلال اضطراب فراگیر نوع متوسط و حاد خواهد شد. نوشیدن دم نوش بابونه هم همین خاصیت آرام بخشی و درمانی را برای اضطراب خواهد داشت.
آروما تراپی یا رایحه درمانی
بوییدن روغن های معطر کمک تان می کند تا به شیوه رایحه درمانی استرس تان را کم کنید. نمونه هایی از روغن های معطری که موجب کاهش اضطراب می شوند شامل:
- اسطوخدوس
- نرولی (روغن بهارنارنج)
- بابونه
خودداری از مصرف کافئین
همه ما کم و بیش از فواید کافئین خبر داریم اما گاهی کافئین موجب بیقراری و اضطراب می شود. پس از خودداری از مصرف این ماده برای بعضی های یعنی رهایی از شر اضطراب.
مرتبط: چرا بعد از خوردن قهوه دچار تپش قلب و اضطراب می شویم؟
مشورت با پزشک
پزشک معالج تان کمک می کند تا بهترین راه برای درمان اضطراب تان را پیدا کنید. معمولا بهترین مدل برای درمان اضطراب نوعی است که هم شامل دارودرمانی است هم روان درمانی. فراموش نکنید که حتما روشی که پزشک تان توصیه میکند را دنبال کنید و اگر عوارض جانبی داشتید حتما به آنها خبر دهید. البته اگر سوالی هم در این مورد داشتید می توانید بپرسید. مثلا اینکه:
- عوارض جانبی من در طول زمان چه خواهد بود؟
- چقدر طول می کشد تا درمان شوم؟
- مصرف این داروها با داروهای دیگر اختلالی ایجاد می کند؟
- مرا به روان شناسی معرفی می کنید؟
- ورزش کردن کمک می کند اضطرابم کمتر شود؟
در نهایت اگر فکر می کنید درمان نتایج مطلوبی برایتان ندارد و عوارض جانبی دارد که اذیت تان می کند حتما با دکتر صحبت کنید و سپس تصمیم به ترک درمان بگیرید!
