مهمترین علائم کمبود ویتامین D در بدن 

ویتامین D یکی از مهم ترین مواد مغذی مورد نیاز بدن است که پوست می تواند آن را با استفاده از نور خورشید تولید کند. آشنایی با علائم کمبود ویتامین D و نحوه درمان این مشکل بسیار مهم است. چون بدن برای انجام بسیاری از عملکردهای خود به ویتامین D نیاز دارد. این ماده مغذی مهم در رشد و حفظ سلامت استخوان ها نقش دارد و به تقویت سیستم ایمنی کمک می کند. برای اینکه درباره ویتامین D، فواید آن و علائم کمبود آن اطلاعات بیشتری کسب کنید، این مقاله را از دست ندهید.

مطلب مرتبط: 10 راه مفید برای دریافت ویتامین D بدون نیاز به نور خورشید

چرا ویتامین D مهم است؟

این ماده مغذی فواید زیادی برای بدن دارد که از مهم ترین آن ها می توان به موارد زیر اشاره کرد:

افزایش جذب کلسیم

ویتامین D به همراه کلسیم به ساخت استخوان ها کمک می کند و آن ها را قوی و سالم نگه می دارد. ضعیف بودن استخوان ها به کاهش تراکم استخوان و پوکی استخوان منجر می شود و احتمال شکستگی را افزایش می دهد.

این ماده مغذی بعد از ساخته شدن در پوست یا دریافت خوراکی به شکل فعال ویتامین تبدیل می شود. این فرم فعال ویتامین D است که جذب کلسیم رژیم غذایی را در روده افزایش می دهد.

تقویت استخوان ها

داشتن استخوان های سالم از شما در برابر بیماری های مختلف از جمله راشیتیسم محافظت می کند. راشیتیسم اختلالی است که باعث می شود کودکان استخوان های ضعیف و نرمی داشته باشند. علت راشیتیسم کمبود ویتامین D در بدن است. بدن برای اینکه بتواند از کلسیم و فسفر برای ساختن استخوان ها استفاده کند، به ویتامین D نیاز دارد. در بزرگسالان، داشتن استخوان های نرم به بروز مشکلی به نام استئومالاسی منجر می شود.

همکاری با غده پاراتیروئید

غدد پاراتیروئید از طریق برقراری ارتباط با کلیه ها، روده و استخوان ها میزان کلسیم خون را تنظیم می کند. اگر کلسیم کافی در رژیم غذایی و ویتامین D فعال در بدن وجود داشته باشد، کلسیم رژیم غذایی جذب شده و در سراسر بدن مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که رژیم غذایی کلسیم کافی نداشته باشد یا میزان ویتامین D کم باشد، غده پاراتیروئید کلسیم را از استخوان ها خارج می کند تا بتواند کلسیم خون را در محدوده طبیعی نگه دارد.

منابع ویتامین D کدامند؟

شما می توانید این ماده مغذی را از راه های مختلفی دریافت کنید، از جمله:

• قرار گرفتن در معرض نور خورشید

• مصرف غذاهای حاوی ویتامین D مثل لبنیات غنی شده و ماهی

• دریافت مکمل های غذایی حاوی این ویتامین

ویتامین D به طور طبیعی در بسیاری از مواد غذایی وجود ندارد. به همین دلیل است که بعضی غذاها از جمله لبنیات با این ماده مغذی غنی می شوند. دریافت کافی ویتامین D از رژیم غذایی به خصوص برای گیاه خواران یا کسانی که به دلیل عدم تحمل لاکتوز شیر نمی خورند، ممکن است دشوار باشد. این افراد برای تامین ویتامین D مورد نیاز بدن باید مکمل دریافت کنند.

بدن به چه میزان ویتامین D نیاز دارد؟

میزان ویتامین مورد نیاز به سن بستگی دارد. در ادامه می توانید میزان ویتامین D مورد نیاز برای گروه های سنی مختلف را مشاهده کنید. لازم است بدانید که این ها توصیه های کلی هستند و ممکن است پزشک با توجه به شرایط شما مقادیر بالاتر یا پایین تر را توصیه کند:

• شیرخواران کمتر از یک سال: 400 واحد بین المللی

• افراد یک تا 70 سال: 600 واحد بین المللی

• افراد بالای 70 سال: 800 واحد بین المللی

• زنان باردار یا شیرده: 600 واحد بین المللی

علت کمبود ویتامین D چیست؟

از دلایل کمبود این ماده مغذی می توان به موارد زیر اشاره کرد:

• سوء جذب مواد مغذی در روده به دلیل ابتلا به فیبروز کیستیک، بیماری کرون یا بیماری سلیاک

• جراحی های لاغری که اندازه معده را کاهش می دهند یا بخشی از روده را دور می زنند

• چاقی

• ابتلا به بیماری های کلیوی یا کبدی

• افزایش سن (با بالا رفتن سن تولید ویتامین D در پوست کاهش می یابد)

• بیرون نرفتن از خانه و عدم مواجهه با نور خورشید

• تیره بودن رنگ پوست (در پوست های تیره در مقایسه با پوست های روشن ویتامین D کمتری ساخته می شود)

• مصرف بعضی داروها مثل ملین ها، استروئیدها (پردنیزون)، داروهای کاهنده کلسترول (کلستیرامین و کلستیپول)، داروهای کنترل کننده تشنج (فنوباربیتال و فنی توئین)، داروی بیماری سل (ریفامپین) و داروی کاهش وزن اورلیستات

• تغذیه با شیر مادر

شیر مادر حاوی مقدار کمی ویتامین D است. میزان این ماده مغذی در بیشتر شیرخشک های مخصوص نوزادان هم ناکافی است. به همین دلیل، همه کودکان باید از روز سه تا پنج تولد قطره ویتامین D دریافت کنند.

مطلب مرتبط: 5 نشانه کمبود ویتامین در بدن که باید آن ها را جدی بگیریم!

علائم کمبود ویتامین D چیست؟

بهترین راه برای اینکه متوجه شوید کمبود ویتامین D دارید یا خیر، انجام آزمایش خون است. به جزء آزمایش خون، وجود بعضی علائم هم ممکن است نشان دهنده کمبود ویتامین D باشد. در ادامه به 5 مورد از رایج ترین علائم کمبود ویتامین D می پردازیم:

1. خستگی

احساس خستگی احتمالا شایع ترین علامت کمبود ویتامین D است. نتایج حاصل از یک مطالعه نشان می دهد که بین خواب آلودگی در طول روز و سطوح پایین ویتامین D ارتباط معناداری وجود دارد. استفاده از مکمل ‌های ویتامین D می تواند به رفع این مشکل کمک کند. مطالعه روی افراد مبتلا به خستگی و کمبود ویتامین D نشان داده است که رفع کمبود این ویتامین خستگی را برطرف می کند.

2. شکستگی استخوان

بروز شکستگی‌ هایی که به کندی بهبود پیدا می کنند، یکی از مهم ترین علائم کمبود ویتامین D است. این ماده مغذی با افزایش جذب کلسیم در روده از سلامت استخوان ها محافظت می کند. شواهد حاکی از آن است که وجود ویتامین D و کلسیم کافی در بدن استخوان ها را تقویت و از ابتلا به پوکی استخوان جلوگیری می کند.

نتایج یک مطالعه نشان می دهد که مصرف مکمل ویتامین D و کلسیم احتمال زمین خوردن و شکستگی استخوان را کاهش می دهد. هنگامی که به حدود 30 سالگی می رسید، فرآیند افزایش توده استخوانی متوقف می شود. بنابراین هر چقدر سن شما بالاتر می رود، مصرف کافی ویتامین D برای حفظ سلامت استخوان ها از اهمیت بیشتری برخوردار می شود.

مطلب مرتبط: راهکارهای داشتن استخوان های محکم و سالم که آسان و طبیعی هستند!

3. ضعف سیستم ایمنی

تقویت سیستم ایمنی، یکی از وظایف مهم ویتامین D است. بعضی از مطالعات سطوح پایین ویتامین D را با افزایش خطر عفونت مرتبط دانسته اند. قبل از اینکه آنتی بیوتیک ها در دسترس عموم قرار بگیرند، از ویتامین D برای درمان عفونت هایی مانند سل استفاده می شد. نتایج یک مطالعه نشان می دهد که مکمل ویتامین D خطر ابتلا به عفونت حاد تنفسی را کاهش می دهد.

اگر سرماخوردگی، آنفولانزا یا هر ویروس دیگری به سرعت شما را گرفتار می کند، ممکن است به کمبود ویتامین D مبتلا شده باشید و بهتر است به پزشک مراجعه کنید. پزشک با آزمایش خون سطح ویتامین D را اندازه گیری می کند و شما را از نظر وجود سایر عواملی که می توانند عملکرد سیستم ایمنی را مختل کنند، مورد ارزیابی قرار می دهد.

به دلیل ارتباطی که بین ویتامین D و سیستم ایمنی وجود دارد، این ماده مغذی می تواند احتمال ابتلا به COVID-19 (بیماری کرونا) را کاهش دهد. آمارهای موجود نشان می ‌دهد که 82 درصد بیمارانی که به علت کووید-19 در بیمارستان بستری می شوند، به کمبود ویتامین D مبتلا هستند.

4. درد عضلانی

در بعضی موارد، کمبود ویتامین D ممکن است باعث درد عضلانی شود. همان طور که گفته شد، آزمایش خون می تواند مشخص کند که آیا این مشکل از کمبود ویتامین D ناشی می شود یا خیر. در صورتی که به کمبود ویتامین D مبتلا باشید، پزشک مصرف مکمل را توصیه می کند. تحقیقات انجام شده نشان می دهد که مصرف این مکمل به کاهش درد عضلانی کمک می کند و در افرادی که دچار کمبود هستند باعث افزایش قدرت عضلات می شود.

5. ریزش مو

آلوپسی یا ریزش مو هم یکی از علائم کمبود ویتامین D است. در یک مطالعه مشاهده شد که بین سطوح پایین ویتامین D و ریزش مو با الگوی زنانه که بیش از 55 درصد زنان بالای 70 سال را تحت تاثیر قرار می دهد، ارتباط وجود دارد. با این حال، برای اینکه اثربخشی مکمل ویتامین D در جلوگیری از ریزش مو مشخص شود، به تحقیقات بیشتری نیاز است.

مطلب مرتبط: با دلایل پنهان ریزش موها آشنا شوید

کمبود ویتامین D چگونه تشخیص داده شده و درمان می شود؟

رایج ترین روش برای تشخیص کمبود این ویتامین اندازه گیری 25-هیدروکسی ویتامین D در خون است که به اختصار 25(OH)D شناخته می شود. آزمایشگاه‌های مختلف از اعداد متفاوتی برای تفسیر نتیجه آزمایش استفاده می کنند.

اگرچه مصرف غذاهای حاوی ویتامین D و قرار گرفتن در معرض نور خورشید مفید است، اما معمولا به افراد مبتلا به کمبود ویتامین D توصیه می شود که مکمل دریافت کنند. ویتامین D به دو شکل D2 و D3 وجود دارد. D2 (ارگوکلسیفرول) منشاء گیاهی و D3 (کوله کلسیفرول) منشاء حیوانی دارد.D3 در مقایسه با D2 راحت‌تر جذب می شود.

ذکر این نکته ضروری است که نباید در مصرف مکمل ویتامین D زیاده روی کنید. مصرف زیاد این مکمل باعث حالت تهوع، افزایش تشنگی، کاهش اشتها، یبوست، ضعف و گیجی می شود.

چگونه می توان از کمبود ویتامین D پیشگیری کرد؟

راهکارهای زیر از بروز علائم کمبود ویتامین D جلوگیری می کنند:

مصرف غذاهای حاوی ویتامین D

این ماده مغذی در ماهی، زرده تخم مرغ و غذاهای غنی شده (لبنیات و غلات صبحانه) یافت می شود. به یاد داشته باشید که مصرف این غذاها به تنهایی نمی تواند تمام نیاز بدن را برآورده کند.

قرار گرفتن در معرض نور خورشید

دقیقاً مشخص نیست که باید چه مدت در معرض نور آفتاب قرار بگیرید. بیشتر افراد اگر دو تا سه بار در هفته و هر بار به مدت 10 تا 15 دقیقه صورت، بازوها، پاها یا کمر خود را در معرض نور خورشید قرار دهند، برای ساخت ویتامین D کافی است.

در صورتی که شما در دوران سالمندی بسر می برید، پوست تان تیره رنگ است یا در مناطق سردسیر زندگی می کنید، باید این مدت زمان به خصوص در اوایل بهار و اواخر پاییز افزایش یابد. افراد دارای پوست روشن و آن هایی که سن کمتری دارند، نور خورشید را به مراتب بهتر از افرادی که پوست تیره دارند یا بالای 50 سال هستند، به ویتامین D تبدیل می کنند.

استفاده از کرم ضد آفتاب و ایستادن در پشت پنجره از تولید ویتامین D در پوست جلوگیری می کند. با این حال، باید به خاطر داشته باشید که نور زیاد خورشید خطر ابتلا به سرطان پوست را افزایش می دهد و باعث پیری پوست می شود. به همین دلیل است که مصرف مکمل ویتامین D با دوز مناسب می تواند از قرار گرفتن در معرض نور خورشید ایمن تر باشد.

در ادامه بخوانید: کمبود ویتامین C باعث بروز چه بیماری هایی می شود؟