دیرینه شناس کسی است که زندگی موجودات تاریخی را بررسی میکند. دیرینه شناس که باشی همیشه با این سوال مواجه می شوی که “بازسازی دایناسورها از روی DNA شان ممکن است؟” شاید به این خاطر که در فیلم “پارک ژوراسیک” و بعد از آن “دنیای ژوراسیک” دایناسورها را از روی DNA شان بازسازی کردند. اگر می خواهید بدانید بازسازی این موجودات ممکن است یا نه با من و مجله وارونه تا انتها همراه باشید.
مطلب مرتبط: انقراض دایناسور ها در اثر برخورد یک سیارک به زمین بوده است!
DNA چیست؟
بیایید از ابتدایی ترین قدم ها شروع کنیم. ممکن است خیلی ها ندانند DNA چیست. پس اول از همه روی این موضوع تمرکز میکنیم. DNA همان دزوکسی ریبونوکلئید اسید است که در تک تک سلول های هر ارگانیسم زنده ای، از جمله دایناسور ها، وجود دارد. در واقع DNA های ما سلول هایی هستند که کدهای ژنتیکی ما را حمل میکنند. همان کدهایی که تعیین کننده چگونگی رشد و نمو و بقای ما هستند. این را هم باید بدانید که DNA شما با تک تک موجودات زنده روی زمین متفاوت است. و بسیاری از خصوصیات ظاهری شما مانند رنگ پوست وچشم و صاف یا فر بودن موها را همین DNA تعیین میکند.
نکته بسیار مهم دیگری هم هست. DNA در سلولهای نرم مانند ارگان ها، رگ های خونی، اعصاب و ماهیچه ها خیلی راحت تر پیدا می شود تا بافت های سختی مانند استخوان. همگی خیلی خوب میدانیم که بافت های نرم دایناسور ها خیلی وقت است که از بین رفته. این بافت ها یا تجزیه شده یا توسط موجودات دیگر خورده شده اند.
مرتبط: آیا ژنتیک در فقر نقش دارد؟
DNA را می توان در فسیل ها پیدا کرد؟
فسیل دایناسورها تنها چیزی است که از این موجودات عظیم الجثه به جا مانده است. در واقع استخوان های این موجودات برای ده ها میلیون سال در گل و مواد معدنی و آب غوطه ور می ماند و در نهایت چیزی که به جا می ماند فسیل ها هستند. پس فسیل ها نقشی از قسمت های سخت، مانند دندان و استخوان و جمجمه هستند که پس از انقراض دایناسور ها به جا مانده اند.
فسیل دایناسورها در زمین پیدا می شود. گاهی در رودخانه و دریاچه ها و خیلی اوقات در صخره ها و کوهستان ها. خیلی اوقات هم پیش میاید که آدم خوش شانسی یکی از این فسیل های ارزشمند را در حیاط پشتی خانه اش پیدا میکند. این فسیل ها معمولا در خاک های سطحی و در سنگ هایی وجود دارند که برای مدت ها یک جا بوده اند. اگر فسیل های موجود از یک دایناسور به تعداد کافی برسد آن وقت دانشمندان می توانند استخوان بندی دایناسور را بازسازی کنند. یعنی همان چیزی که ما در موزه ها می بینیم.
مشکل DNA دایناسور ها
خب! پیدا کردن فسیل دایناسورها چندان هم آسان نیست. در واقع دانشمندان با مشکل بسیار بزرگی رو به رو هستند. آنهم اینکه این مولکول ها تجزیه پذیرند و پس از گذشت تقریبا 7 میلیون سال به کلی از بین می روند. البته این زمان به نظر خیلی طولانی میاید. مشکل اینجاست که مرگ آخرین دایناسور به انتهای دوران کرتاسه برمی گردد. یعنی چیزی بیشتر از 65 میلیون سال قبل. این یعنی هر فسیلی هم که پیدا شود فاقد DNA است. پس حتی با در اختیار داشتن بهترین تجهیزات و دانش روز دنیا هم نمی توان به DNA این موجودات دسترسی پیدا کرد. در این صورت تئوری بازسازی دایناسورها از روی DNA شان منتفی می شود.
مرتبط: چرا انسان ها دم شان را از دست دادند؟ تکامل انسان های دم دار
البته نباید خیلی ناامید بود. هر چند که برای پیدا کردن DNA خیلی دیر است، اما دانشمندان چیزی پیدا کرده اند که بهتر از DNA دایناسورها نباشد کمتر از آن هم نیست. آنها تکه هایی از DNA موجود در فسیل ماموت ها و سایر پستانداران اولیه را پیدا کرده اند. پیدا کردن چنین DNA هایی خیلی هم منطقی به نظر می رسد چرا که این موجودات کمتر از 2 میلیون سال قبل از بین رفته اند خیلی قبل تر از آنکه DNA شان فرصت تجزیه شدن پیدا کند.
تصور کنید ….
برای یک لحظه تصور کنید که در آینده ای نه چندان دور دانشمندان توانستند و قسمت هایی از DNA دایناسور ها هم کشف شد. با در دست داشتن این تکه ها، آنها هم چنان قادر نخواهند بود این موجودات را بازسازی کنند. اما ممکن است بتوانند این DNA ها را با DNA موجودات امروزی ترکیب کرده و ارگانیسمی کاملا جدید بسازند. این موجود البته که یک دایناسور نخواهد بود اما می توان آنرا ترکیبی از خون و گوشت یک دایناسور و یک پرنده یا یک خزنده دانست.
فکر میکنید بازسازی چنین موجودی کار درستی باشد؟ هر چه باشد دانشمندان ژوراسیک که چنین کاری را کردند و آخرش را هم دیدیم. به امید پایانی خوش تر از پایان ژوراسیک!
در ادامه بخوانید: کشف جمجمه بزرگ انسان در چین نظریه های تکامل را برهم زد!
