بزرگ ترین و دقیق ترین نقشه سه بعدی هستی چه برایمان آورده؟
ابزار طیف سنجی انرژی تاریک یا (DESI) که در رصدخانه ملی کیت پیک در آریزونای آمریکا قرار دارد این روزها سرش خیلی شلوغ است. از این ابزار خیلی پرکاربرد و البته گران قیمت این روزها برای هدف خاصی استفاده می شود. منظورم از هدف خاص، بررسی گسترش کهکشان ها، انرژی تاریک و البته خلق بزرگترین و دقیق ترین نقشه سه بعدی از هستی است که تا به حال دیده شده! هدف این مطلب هم همین است. این بار می خواهم از این نقشه بزرگ و دقیق که ابزار طیف سنجی انرژی تاریک در اختیارمان قرار داده برایتان بنویسم. با من و مجله وارونه همراه باشید!
مطلب پیشنهادی:
دلایل اثبات چند جهانی یا مولتی ورس
بزرگترین و دقیق ترین نقشه سه بعدی هستی رونمایی شد!
پایان جهان ؛ جهان چگونه نابود خواهد شد؟
مدت زمان فعالیت ابزار طیف سنج انرژی تاریک (DESI)
شاید با خودتان فکر کنید که حتما مدت هاست از زمان فعالیت این ابزار طیف سنجی می گذرد. اما اصلا این طور نیست! تنها 7 ماه از شروع ماموریت این طیف سنج گذشته و ما در این مدت به یکی از شگفت ترین نتیجه های ممکن رسیده ایم! در واقع ثابت شده که این طیف سنج می تواند نقشه ای سه بعدی، بزرگ و دقیق از هستی در اختیارمان قرار دهد! چیزی که تا به حال حتی فکرش را هم نمی کردیم.
چند کهکشان تا به حال با کمک (DESI) کشف شده است؟
شاید برایتان جالب باشد که ابزار طیف سنج داستان ما تا به حال توانسته 5/7 میلیون کهکشان را کشف کند. ناگفته نماند که هر ماه یک میلیون کهکشان جدید را هم کشف می کند! می خواهم برای یک لحظه همه چیز را کنار بگذارید و به اعداد و ارقامی که در پایان این داستان اکتشافی به دست میاید فکر کنید! گفته شده که این ابزار در پایان ماموریتش در سال 2026 می تواند 35 میلیون کهکشان را نقشه برداری کند. پس قرار است منبعی شگرف از اطلاعات در اختیار فضاشناسان قرار بگیرد.
مطلب پیشنهادی:
کشف سیاره ای عجیب به اندازه مشتری!
در کدام کهکشان احتمال وجود حیات هوشمند بیشتر است!
چه ساختارهایی در این نقشه سه بعدی جای دارند؟
در این نقشه عظیمِ سه بعدی از فضا، خوشه های کهکشانی، رشته های کهکشانی و محیط های پوچ هم جای دارند. ساختارهایی که گفتم بزرگ ترین ساختارهای هستی هستند. اما زیبایی این اکتشاف در دیدن بزرگ ترین ها نیست. در دل همین ساختارهای بزرگ، تاریخ شکل گیری هستی از روزهای اولش جای دارد و این همان رازی است که همه ما تشنه دانستنش هستیم.
(DESI) از چه چیزی ساخته شده؟
در ساختار ابزار طیف سنجی انرژی تاریک 5000 فیبر اپتیکال قرار دارد که هر کدام جداگانه کنترل شده و توسط ربات کوچک منحصر به خودشان در دل ابزار طیف سنج قرار گرفته اند. این فیبرها باید دقیقا سر جای خودشان باشند. دقتی که از آن حرف می زنم چیزی در حدود 10 میکرون است؛ یعنی کمتر از ضخامت موی انسان! همین فیبرها امواج نوری که از کهکشان به سمت زمین می اندازند را گیر می اندازند.
مطلب پیشنهادی:
کره ی ماه دارای مقادیر زیادی فلز است!
بشر تا چه حد از انرژی سیاه میداند؟ دانسته ها و ندانسته هایمان!
نور قرمز؛ تمرکز اصلی (DESI)
بله! به واسطه همین شبکه فیبری، تصویری در طیف رنگی از میلیون ها کهکشان خلق می شود. تصویری که در آن یک سوم از تمام هستی منعکس شده است. البته این نکته را هم باید در نظر گرفت که نور جذب شده در فیبرهای نوری ابزار طیف سنج نوری است که نور به قرمز گرایش دارد. منظورم از گرایش به سمت قرمز طیف نوری همان قرمز شدن نور در اثر گسترش هستی است.
علت قرمز گرایی نور؟
نور در سفرش برای رسیدن به زمین زمانی به اندازه میلیاردها سال نوری سفر می کند. در این زمان کاملا طبیعی است که نور به سمت قرمز گرایش داشته باشد. پس به این نتیجه می رسیم که هر چه نور قرمزتر باشد از مبدایی دورتر هم آمده است. نکته خیلی جالب این است که ابزار طیف سنج انرژی تاریک می تواند تشکیل اولیه ساختارهای بزرگ را به شکل معکوس بازسازی کند. یعنی از روز اول تشکیل ساختارها برایمان داستان می گیود تا روزی که بالاخره به شکل امروزی شان در آمدند.
هدف بعدی؛ برملا کردن رازهای انرژی تاریک
اما هدف اصلی این ابزار طیف سنج در برملا کردن رازهای انرژی تاریک است که بیش از 70 درصد از هستی را پر کرده. در این بین سرعت گسترش انرژی تاریک هم مورد بررسی قرار می گیرد. همین انرژی تاریک است که موجب می شود کهکشان ها تا بی نهایت گسترش داشته باشند، در خودشان فرو بپاشند یا به چیزی دیگری در این میان تبدیل شوند.ابزار طیف سنجی کمک مان می کند از سرنخ های کمی که انرژی تاریک به ما می دهد سر در بیاوریم. یعنی با کمک اطلاعات این ابزار می توانیم بینیم کهکشان ها، مثلا کهکشان راه شیری خودمان چطور با کمک انرژی تاریک به شکل امروز در آمده و قرار است در آینده چه شکلی شود.
مطلب پیشنهادی: ماده تاریک را بشناسید؛ ماده ای مرموز و هوشمند!
نقشه سه بعدی هستی از همین حالا رونمایی شده است
نقشه سه بعدی که از ابتدای مطلب تا به حال در موردش گفتم و شنیدید از همین حالا هم رونمایی شده. یعنی قرار نیست تا پایان ماموریتش صبر کنیم تا ببنیم ماده تاریک چه سرنخ هایی می دهد. این ابزار در حال حاضر بر پروژه های کوچک تری مانند وجود یا عدم وجود سیاه چاله ها در دل کهکشان های کوچک تر هم کار می کند.
(DESI) در شناسایی سیاه چاله ها هم کمک مان می کند
بهترین راه برای تشخیص سیاه چاله بررسی گاز، غبار و مواد دیگری است که به سمتش جذب می شوند. البته مشاهده چنین چیزی در کهکشان های کوچک خیلی هم راحت نیست. برای دیدن چنین چیزی به ابزاری دقیق و کاربردی نیاز داریم؛ یعنی همان طیف سنج انرژی تاریک خودمان!
کوازارها هم با (DESI) بررسی می شوند
کوازارها هم با این ابزار بررسی می شوند. این ساختارهای عظیم در کهکشان های نورانی که سیاه چاله های بسیار بزرگ دارند بیشتر یافت می شوند. ناگفته نماند که سیاه چاله های این کهکشان ها نقاط روشن تاریخ هستی هستند. نقاطی که در عین سیاهی داستان شروع هستی را خیلی خوب و روشن بیان می کنند. جدایی از این قرار است که فرضیه دیگری هم در مورد کوازارها تست شود. فرضیه مورد نظر این است که این ساختارها با قرار گرفتن در پوششی از غبار ایجاد شدند و بعدا این پوشش را از دست دادند یا نه؟
(DESI) بهترین ابزار برای بررسی نور کوازارها
میزان غبار دور کوازار تعیین کننده رنگ نوری است که از این ساختارها ساطع می شود. همگی خیلی خوب می دانیم که وقتی حرف از رنگ و بررسی رنگ باشد ابزار طیف سنج به بهترین شکل ممکن عمل می کند. در نهایت به این نتیجه می رسیم که ابزار طیف سنج می تواند اطلاعات مربوط به کوازار ها را از 4/2 میلیون کوازار گردآوری کند.
مطلب پیشنهادی: در مورد جهان هستی چه می دانیم؟ رازها و افسانه ها
خبرهای خوش در راه‌اند! قرار است حجم زیادی از اطلاعات داشته باشیم آنهم در مورد ساختارهایی که تا به حال برایمان غریبه بودند.
